بسم الله الرّحمن الرّحیم

   «إِلهِى إِنْ كانَ النَّدَمُ عَلَى الذَّنْبِ تَوْبَةً فَإِنِّى وَعِزَّتِكَ مِنَ النَّادِمِينَ ، وَ إِنْ كانَ الاسْتِغْفارُ مِنَ الْخَطِيئَةِ حِطَّةً فَإِنِّى لَكَ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِينَ ، لَكَ الْعُتْبَىٰ حَتَّىٰ تَرْضَى»

 خدای من! اگر پشیمانی از گناه توبه محسوب می‌شود، به عزتت سوگند من از پشیمانان هستم و اگر استغفار و طلب بخشش از خطا عامل ریزش گناهان است، حقیقتاً من از استغفارکنندگانم. بازخواست از آن تو است تا آن‌که راضی شوی.

ملاحظه می‌فرمایید که حضرت سجاد(ع) در این فراز از دعا باب توبه را باز می‌کنند با نظر به این‌که همه می‌دانید از پيامبر خدا(ص) هست: «التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ كَمَنْ‏ لَا ذَنْبَ‏ لَه» توبه‏ كننده از گناه مثل آن است كه گناهى براى او نيست.‏

 این‌که به ما خبر داده‌اند: هرکس از گناهی توبه کند، در واقع مثل کسی است که آن گناه را انجام نداده؛ سنت بزرگی را به بشریت گوشزد کرده‌اند به نام سنت «توبه» و حضرت سجاد(ع)متذکر این امر می‌باشند که چگونه پشیمانی از گناه موجب توبه می‌شود و توبه موجب آن می‌گردد تا نقش گناه و تاثیر آن به‌کلّی از بین برود و انسان بتواند سبک‌بالانه راه سیر الی اللّه را در پیش گیرد.

 بعضی مواقع ما از سنت و برکات توبه و حقایقی که در آن هست غفلت می‌کنیم. زیرا واژه‌ها در طول تاریخ به جهت مصرف‌های عرفی از قدرت اصلی‌شان خارج می‌شوند و علم هرمنوتیک متذکر این امر است تا ما آن واژه‌ها را در جایگاه تاریخی‌شان بازیابی کنیم. توبه نیز چنین است که در جایگاه اصلی‌اش متذکر امر مهمی می‌باشد و آن توجه به نقش گناه است، گناهی که خداوند از طرف پیامبرf به بشریت شناسانده و روشن کرده، در نظام هستی چه آثار مخربی دارد و با عبور از آن گناه، نقش و تأثیر آن به‌کلّی از بین می‌رود و راهی که خدا از طریق پیامبرش در مقابل ما گشوده است، دوباره باز می‌شود تا به انسان‌ همان احساسِ «بودنی» که مطابق بودن یک مسلمان در این تاریخ است، باز گردد.

 تغییر واژه‌‌ها از جایگاه خود آنچنان موجب حجاب می‌شود که کافور قرآنی با آن همه عظمتش که مقداری از آن را در شرابی که ابرار می‌نوشند، می‌ریزند، نامش را بر روی ماده‌ای شیمیایی که هیچ ربطی به آن عطاء بهشتی ندارد می‌گذارند و عملاً روح آن واژه را فرو می‌کاهند. در این مورد واژه‌ی «توبه» نیز به چنین مشکلی برخورد کرده است.

در موضوع نزدیکی آدم و حوا به شجره‌ی ممنوعه و آن عریانی که احساس کرده‌اند و متوجه شده‌اند همه چیز از دستشان رفته؛ می‌فرماید: «فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِماتٍ فَتابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحيمُ»(بقره/37) پس آدم از طرف پروردگارش کلمات و سنت‌هایی را یافت، سنت‌ِ این‌که خداوند توّاب و رحیم است. یعنی سنت توبه امری بود که خداوند به قلب آدم...

برای مطالعه کامل جزوه  فایل آنرا دانلود نمایید.