بسم الله الرّحمن الرّحیم

حضرت سجاد(ع)در مناجات التّائبین خطاب به حضرت حق عرضه داشتند:

«وَ إِنْ كانَ الاسْتِغْفارُ مِنَ الْخَطِيئَةِ حِطَّةً فَإِنِّى لَكَ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِينَ، لَكَ الْعُتْبَىٰ حَتَّىٰ تَرْضَى»

  خداوندا! حال که مشخص است استغفار موجب می‌شود تا گناهان انسان بریزد و انسان بدون مانع با خدایش زندگی کند، من از مستغفرین هستم که جهت بخشش گناهان به سوی تو آمدم، تو حق بازخواست داری تا آن‌گاه که راضی و خشنود شوی.

با توجه به قاعده‌ی استغفار و برکات آن، در چنین فضایی حضرت عرضه می‌دارند: «لَكَ الْعُتْبَىٰ حَتَّىٰ تَرْضَى» من از گناهان و غفلت‌هایم پشیمانم و سرزنش تو را نسبت به آن کوتاهی‌ها کاملاً می‌پذیرم، پس تو حق داری آن‌قدر عتابم کنی تا راضی بشوی. عرضه می‌دارید: «لَكَ الْعُتْبَى» هرگونه عتاب و سرزنشی برای تو نسبت به من حق و منطقی است. آن‌قدر که از آن سرزنش راضی شوی «حَتَّىٰ تَرْضَى». به همان معنایی که خداوند برای نجات بندگانش از عذاب قیامت، جزای کوتاهی را در همین دنیا برایشان فراهم می‌کند، آن‌جا که قرآن می‌فرماید: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذيقَهُمْ بَعْضَ الَّذي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ»(روم/41) فساد، در خشكى و دريا به خاطر كارهايى كه مردم انجام داده‏اند آشكار شده است؛ خدا مى‏خواهد نتيجه‌ی بعضى از اعمال‌شان را به آنان بچشاند، شايد به سوى حق بازگردند. مقداری از آن عذاب قیامتی را در همین دنیا به انسان‌ها می‌دهد به امید آن‌که برگردند و تغییر مسیر دهند. از جمله‌ی آن سختی‌ها که به بنده می‌دهد، آتش پشیمانی است به کمک نفس لوامّه و بصیرتی که در اثر آن پشیمانی پیدا می‌شود نسبت به ظلم‌هایی که به خود و به دیگران کرده و از رعایت حقوق آن‌ها غفلت شده است.

 خداوند به کمک نفس لوامّه بیدارمان می‌کند و تازه می‌فهمیم چه چیزهایی را ساده گرفتیم، در حالی‌که ساده نبودند. عواطفی را جریحه‌دار کردیم و آبرو‌هایی را حفظ نکردیم و انتظاراتی را بی‌محلی نمودیم و افرادی را دل‌خون کردیم. وای اگر این حالات در قیامت سراغ انسان بیاید که هیچ چاره‌ای برای جدایی از آن حالاتِ روحی برای انسان نیست، زیرا اصل استغفار به هر شکلی که در این دنیا برای جبران آن کوتاهی‌ها ممکن است، در آن‌جا ممکن نیست، ما می‌مانیم و آن حالات روحی و آتشی که از درونِ وجود ما بیرون می‌آید و انسان را فرا می‌گیرد.

 همین‌که نسبت به حقوق افراد حساس نباشیم و متوجه نشویم انسان‌ها ابعادیِ دارند که در اجتماع شکل می‌گیرد و اگر اجتماع انسانی را به هر شکلی به اختلال بکشانیم، به همه‌ی افراد اجتماع ظلم کرده‌ایم. حال که بیدار شدیم عرض می‌کنیم خداوندا هرطور صلاح می‌دانی مرا ...

برای مطالعه کامل جزوه  فایل آنرا دانلود نمایید.