متن پرسش
سلام علیکم
در المیزان در تفسیر آیات آخر سوره اعراف «وَ اذْکُرْ رَبَّکَ فی نَفْسِکَ تَضَرُّعاً وَ خیفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ وَ لا تَکُنْ مِنَ الْغافِلینَ / إِنَّ الَّذینَ عِنْدَ رَبِّکَ لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ یُسَبِّحُونَهُ وَ لَهُ یَسْجُدُونَ » علامه طبابایی میفرمایند: «و از آیه ظاهر مىشود که قرب به خدا تنها به وسیله یاد و ذکر او حاصل مىشود، و به وسیله ذکر است که حجابهاى حائل میان او و بندهاش بر طرف مىگردد، و اگر ذکرى در کار نباشد جمیع موجودات نسبت به نزدیکى به او و دورى از او یکسان مىبودند و از این نظر هیچ اختلافى میان موجودات نمىبود که یکى به او نزدیکتر و یکى دورتر باشد.»
۱- منظور از ذکر در این کلام چیست؟
۲- مکانیسم رفع حجاب توسط ذکر چیست؟ یعنی در تکرار و استمرار در ذکر چه اتفاقی برای نفس می افتد که به خدا نزدیک می شود؟
۳- و سوالی که عاجزانه درخواست دارم با جزییات بیشتری عنایت بفرمایید این است که آیا توجه به حق نفس را از غیر حق منصرف میکند یا اینکه توجه نکردن به غیر حق نفس را متوجه حق میکند؟
متن پاسخ
باسمهتعالی: سلامعلیکم: 1- منظور از ذکر خدا عبارت است از نظر قلبی به حضرت حق مطابق اسم یا اسمایی که در آنها به خدا معرفت پیدا کردهاند 2- هراندازه حضور خدا را بیشتر در مناسبات بنگریم به همان اندازه حجاب بین خود و خدا را برطرف کردهایم تا آن حدّ که مثل حضرت امام خمینی«رضواناللّهتعالیعلیه» میبینیم «خرمشهر را خدا آزاد کرد». 3- این دو رویکرد یک نتیجه دارند. آری اگر به نور فطرت و عهد ازلی توجه به حق را در خود حفظ کنیم نفس برای غیر حق نقش و تأثیری نمیبیند که به آنها توجه کند، و اگر نفس متذکر این نکته باشد که در پشت این کثرات خدا است که خدایی میکند، آرامآرام حضرت حق خود را از پنجرهه مظاهر مینمایاند. موفق باشید