متن پرسش
سلام:
بسم الله الرحمن الرحیم
اول: هرچیزی که غیر او جل علا باشد حادث و مخلوق اوست.
دوم: اسماء و صفات او غیر او هستند.
(توحید صدوق باب نامهای خداوند و فرق آنها با نامهای مخلوقین حدیث شماره ۶)
سوم: او نامها را آفرید و خلق نمود تا وسیله ای باشند بین او و مخلوقانش.
(قران کریم سوره ی مائده آیه ی ۳۵
توحید صدوق باب نامهای خداوند و فرق آنها با نامهای مخلوقین حدیث شماره ۷)
چهارم: ائمه معصومین او را به نامهایش قسم داده اند و از او بواسطه ی نامهایش حاجت طلبیده اند.
(در دعاهای روزانه بعد از نماز می خوانیم «اسئلک باسمک العظیم الاعظم ....»
امام علی (ع) در دعای کمیل می فرماید:
۱. «و باسمائک اللذی ملئت ارکان کل شیئ»
۲. «اسئلک بحقک و قدسک و اعظم صفاتک و اسمائک ان تعجل اوقاتی من اللیل و....»
پنجم: امیرالمومنین در خطبه ی اول نهج می فرمایند: «اول الدین معرفته و... و کمال الاخلاص نفی الصفات عنه کمال اخلاص» این است که صفات او را از او نفی کنیم یعنی او منزه از این صفات است.
حال سوال این است که اگر اسماء او غیر اویند و اگر مخلوق اویند و اگر آنها را آفرید تا واسطه باشند بین او و مخلوقاتش و اگر در لسان ائمه می بینیم از او بواسطه ی اسمائش حاجت طلبیده اند و اگر کمال اخلاص این است که او را از صفات منزه دانسته و صفات را از او نفی کنیم پس این اسمها چه هستند؟
متن پاسخ
باسمه تعالی: سلام علیکم: ۱. از آیهی ۳۵ سورهی مائده چیزی در رابطه با اسماء الهی نیافتم. ۲. اسماء الهی در تعبیرات مختلف به صورتهای متفاوت مطرح شده. باید از فضای آیه و روایت متوجه شد که به چه معنایی اشاره شده است. آری! همان طوری که شارحین نهجالبلاغه در آن فرازِ خطبهی اول فرمودند، صفاتی که عارضِ ذات حق باشد را، باید از حضرت حق نفی کرد و گرفتار نگاه معتزلیان نبود که ذات را غیرِ صفات میدانند. ولی صفاتی که عین ذات حضرت حق هستند را نباید از حضرت حق نفی نمود. مثل آنکه گفته میشود «هو السمیع»؛ در اینجا نظر به ذات حضرت حق است به اعتبارِ ظهور حضرت حق به جلوهی سمیعبودن. این صفات، مخلوقِ حق نیستند، بلکه همان حق است با آن جلوهی خاص. موفق باشید