متن پرسش
سلام علیکم استاد:
چند بار به طرق مختلف از شما سوال پرسیده شد که فرق عرفان امام خمینی رحمه الله علیه و مرحوم آیت الله طهرانی چه بوده است ولی واقعا پاسخی که شایسته بود گرفته نشد، خواهشمندم این سوال را واضح توضیح دهید. باشد که کمکی به من و دوستانم بکند.
متن پاسخ
- باسمهتعالی: سلامعلیکم: بنده سؤال را بهکلی غلط میدانم، چه رسد بخواهم به طور واضح توضیح دهم. آدم حسابی! این حرفها یعنی چه؟ هرکدام از این عزیزان به دنبال اُنس با خدا بودند و هر کدام هم مورد لطف خدا قرار گرفتند و ما هم از آنها بهرهها خواهیم برد. این تقسیمبندیها مربوط به آنهایی که به دنبال حقیقتاند، نیست. مربوط به آنهایی است که میخواهند فرقهبازی راه بیندازند. این داستان را از مولوى حتماً دارید که یک نفر سیلى محکمى به پشت گردن رفیقش زد. او عصبانى شد و یقه طرف را گرفت که فلانفلانشده! چرا زدى؟! مىخواست تلافى کند که رفیقش گفت: صبرکن، من از تو یک سؤالى مىکنم، اول آن سؤال را جواب بده، بعداً تلافى کن. از او پرسید: دقت کردى وقتى من پشت گردن تو زدم، «طراقّى» صدا کرد؟ گفت: بله. گفت: بگو ببینیم این صداى طراق از گردن تو بود یا از دست من؟ بیچاره طرفى که پشت گردنى خورده بود، گفت: من آنچنان پشت گردنم مىسوزد که فکر این چیزها را نمىتوانم بکنم، «تو که بىدردى همى اندیش این» تو که بىدردى این سئوالها برایت پیدا مىشود. من درد دارم تو بىدردى، این دو تا خیلى فرق مىکند.
مولوى این طور مىگوید:
آن یکى زد سیلىاى مر زید را... حمله کرد او هم براى کید را.
گفت سیلىزن، سؤالت مىکنم... پس جوابم گوى و آنگه مىزنم.
بر قفاى تو زدم، آمد طراق... یک سؤالى دارم اینجا در وفاق.
این طراق ازدستِ من بودهاست یا.... از قفاگاه تو اى فخر کیا.
گفت: از درد این فراغت نیستم... که در این فکر و تأمل بیستم.
تو که بىدردى همى اندیش این... نیست صاحب درد را این فکر هین.
از اینجا مولوى نتیجه خوبى مىگیرد که انسانِ بىدرد گرفتار روزمرّگى است، چون غربت خود را در این دنیا فراموش کرده است.
دردمندان را نباشد فکر غیر... خواه در مسجد برو خواهى به دیر.
غفلت و بىدردىات فکر آورد... در خیالت نکتهى بکر آورد.
تازه فکر مىکنى خیلى مهم هستى که این نکات به ذهنت آمده، نمىفهمى که این حرفها، حرفهاى آدمهاى راه گم کرده است.
جز غم دین نیست صاحب درد را... مىشناسد مرد را و گرد را.
چون به غربتِ خود در این دنیا آشنا شد و فهمید فقط راه نجات، انس با خدا است، با تمام وجود دامن دین را مىگیرد و همهى دغدغهاش این است که از مسیر ناب دیندارى فاصله نگیرد. موفق باشید