متن پرسش
با سلام خدمت استاد ارجمند: آیا حضرتعالی قایل به عقب گرد و انحطاط در مسیر تاریخ هستید؟ اگر قایل هستید این موضوع با مبانی فلسفی ما که جهان را رو به جلو و تکامل می داند چگونه قابل جمع است؟ و اگر قایل نیستید دوره هایی را که بشریت به ظلم و فساد عمومی مبتلا می شود را چگونه در فرایند رو به جلوی تاریخ توجیه می کنید؟ آیا می شود تفسیری غیر از انحطاط و عقب گرد برای دوره های هبوط در تاریخ ارایه داد؟ ضمنا اگر منابعی برای مطالعه ی بیشتر به ذهن شریفتان می آید معرفی بفرمایید.
متن پاسخ
باسمه تعالی: سلام علیکم: غرب با خطیدانستنِ تاریخ میخواهد بگوید تاریخ به این معنا همواره در حال تکامل است که امروز به تمدن غربی رسیده است و تمدن غربی کاملترین تمدن است. مرحوم شهید مطهری در «فلسفهی تاریخ» چنین برداشتی را مردود میشمارند زیرا در اینجا تکامل انسانها را بهجای تکامل تاریخ قرار دادند و میخواهند بگویند انسانِ غربی کاملترین انسان است. در حالیکه به گفتهی مرحوم شهید مطهری، اولین انسان در تاریخ یعنی حضرت آدم«علیهالسلام» پیامبر بوده است و مسلّم امروز ما با کاملترین انسانها روبهرو نیستیم. آری! به یک معنا تاریخ رو به تکامل است از آنجهت که مسیر هدایت انسانها از طریق انبیاء رو به تکامل بوده است و میتوان گفت ظرفیت تعالی همهجانبه روز به روز بیشتر فراهم شده است، ولی این ربطی به تکتک انسانها ندارد. موفق باشید