متن پرسش
بسم رب المهدی (ع) و علی آبائه و علی امنا فاطمه الزهرا (س)
سلام و عرض ادب خدمت استاد گرامی، جناب آقای استاد طاهرزاده.
چندی است که پس از انتشار جزوه «نظر به ماهیت تکنیک» تفکر به آن ما را در برگرفته است و گوش سپردن به شرح آن هرچه بیشتر ما را در توجه به تاریخ خود متذکر میکند. تاریخی که بهراستی تاریخ انقلاب اسلامی است و تفکر نسبت به آن رجعت به حقیقت را امکانپذیر میکند. ما تیمی از «دانشجویان دختر حاضر در فضای فنی-مهندسی» هستیم و احساس میکنیم حضور در این فضا مسئلههای جدیدی را پیش روی ما قرار داده است که تفکر پیرامون آنها، فاصله ما را با جواب دور و دورتر میکند و اکنون تلاش داریم تا با طرح پرسشهایی مسئله را روشن کنیم.
۱. (عقل تکنیکی مثل آزادی، روحیهای است که بشر امروز را فراگرفته) اگر بهراستی چنین است، چرا ما خود و دیگر زنان جامعه را در این تاریخ نمییابیم؟ آیا میتوان منتظر پدیدار شدن روح زنانهای در نسبت با مسئله تکنولوژی بود؟
۲. شما در شرح این روح تاریخی اشارات مختلفی به نسبت تاریخ و زن داشتید و فرمودید، در تاریخی که آزادی روح حاکم بود، زنان غربی در فهم آن پیشگام بودند، اما تاریخ غرب این فهم را به انحراف کشاند. امام خمینی (ره) نیز در پیشقدمی بانوان در انقلاب مکرراً از این جنس فرمایشات داشتهاند (شما بانوان اثبات كرديد كه در صف جلو هستيد. شما اثبات كرديد كه مقدم بر مردها هستيد. مردها از شما الهام گرفتند). اگر درست فهم کرده باشیم که زنان به سبب حس حضور بیشتری که با تاریخدارند، در فهم زمانهی خود حساستر هستند، نشانههای آن در تاریخی که عقل تکنیک آن را فراگرفته، چیست؟
۳. در مسئله زن تعبیر رایج این است که پس از گذشتن از سالهای اولیه انقلاب و دفاع مقدس، زنان جامعه ظهور متناسبی نداشتند، چه نسبتی بین این تعبیر و این گزاره شما در باب عقل تکنیک است (بر خلاف ابتدای انقلاب و برخلاف دوران دفاع مقدس، عقل تکنیکی در حالِ حاضر ظهوری مناسب ندارد)؟
۴. (بنیاد عقل تکنیکی ریاضیات است) (عقلی که در هر سنتی میتواند خود را به ظهور برساند و معنا کند و با جدیتِ ساختن جهان به همراه است) با این توصیف آیا میتوان این برداشت را داشت که عقل تکنیک در نسبتی با رشتههای مهندسی معنا مییابد؟ و اگر اینچنین است دانشجویان فنی-مهندسی باید بیشتر خود را در تاریخ تکنیک بیابند؟ پس چرا در این میان ما شاهد آن هستیم که دختران فنی-مهندسی در این فضا نهتنها بهراحتی نمیتوانند جایگاه خود را بیابند و عقلانیتی را به صحنه آورند که عزم ساختن جهان در آن باشد، بلکه چونان دچار "سرگردانی" اند که پاسخی برای چرایی و چگونگی حضور خود در این فضا ندارند.
۵. در فضای فنی-مهندسی بهظاهر تضادها و تناقضات فراوانی به لحاظ خلقیات و روحیات با جنس زن وجود دارد که سبب میگردد تا او نتواند خود را در آن تعریف کند چه برسد به آنکه زنان جایگاهی برای خود در ساختن کشور و آیندهی آن و مباحثی مانند اقتصاد مقاومتی، رونق تولید، تولید علم، علوم دانشبنیان و ... متصور شوند.
۶. (باید از خود بپرسیم چه میشود که مردمی در زمانی نسبت به آینده، چشمانداز دارند و مقصد را که گاهی دوردست است هم میبینند و گاهی همان مردم نمیتوانند به آیندهی خاص خود فکر کنند) آنچه اکنون مسئلهی ماست این است که دعوت به چه آیندهای میتواند راهگشای زنان جامعه برای به ظهور رساندن عقل تکنیک متناسب با حقیقت انقلاب اسلامی باشد؟
در پایان امیدواریم با نظر به اشارات حضرتعالی امکانِ حضوری متناسب با آیندهای برآمده از فهمِ تاریخی انقلاب اسلامی شکل گیرد. که قطعاً توجه به آن کمی از غبار این مسیر را میکاهد. ان شاءالله.
متن پاسخ
باسمه تعالی: سلام علیکم: ۱. طلب آزادی ریشه در همین روح تاریخی دارد و باید به آن جوابی درست داد. ۲. نظم خاصی است که ما را وارد ساختن جهانی نو میکند. ۳. همانطور که شیفتگی به تکنیک، جای عقلِ تکنیکی را گرفت؛ لیبرالیته و إباههگری جای حضور حقیقی زن در این تاریخ را گرفته است و با درک این موضوع، زنان میتوانند راه درستی را جلو ببرند. ۴. عقل تکنیکی یک روح و روحیه است و هرجا ظهور کند در ساختن جهان کمک میکند و این روح و روحیه بیشتر باید در علوم انسانی شکل بگیرد تا راهنمای بقیه باشد. ۵. مهم، روحِ نظمی است که تحت عنون عقل تکنیکی جهان جدید را میسازد و نه آنکه حتماً باید آن روح و روحیه در صنعت حاکم باشد. ۶. اینکه آینده، آیندهی روحی است که در مواجهه با غرب، جهانی مناسب این تاریخ ولی با رویکرد قدسی میسازد، بحثی نیست، بحث در زمانشناسی است و اینکه انسان از زمان خود بیرون نباشد تا گرفتار پوچی نگردد.
البته این مباحث ادامه دارد بهخصوص در کتابی که تحت عنوان «گوشسپردن به ندای بیصدای انقلاب اسلامی» در دست تهیه است، مطالبی را متذکر میشود. موفق باشید