آفاق را گردیدهام مهر بتان سنجیدهام بسیار خوبان دیدهام اما تو چیز دیگری. سلام محضر استاد بزرگوار: بحمدلله بنده را نمیشناسید و این عرض بنده شائبهای ندارد، واقعا در ساحت تفکر و بین معاصران، حضرتعالی برای بنده چنین جایگاهی دارید. با آثار بسیاری از متفکران معاصر آشنا هستم اما افقی از دینداری که جستجو میکردم در آثار حضرتعالی یافتم. ولی گاهی ابهاماتی برایم رخ میدهد. در آخرین جلسه مردمی سازی به گونهای درباره بشر امروز و تمایل او به اعمال اراده صحبت میکردید که به نظرم با آنچه در آثار قبلی شما درباره غرب دیده بودم متفاوت شده بود. متوجه هستم که ساحت تفکر ساحت تجویز یا ارزشگذاری اخلاقی نیست، اما آیا هر آنچه ما از تمایل آزادی بدون حد در بشر امروز و حتی هموطنان خود میبینیم به جاست؟ آیا آنچنان که قبلا بشر مدرن را ظهور نفس اماره میدانستید، این افرادی که زیر بار امر خداوند در امور مختلف زندگی نمیروند، دچار نفس اماره نیستند؟ آیا باید برای تمایل بانوان به کشف حجاب جایی بازکرد و به اصطلاح از جهتی به آنها حق داد؟! ای کاش میشد بین رهنمودهای سلوکی که از زبان اهل بیت مطرح میکنید و مباحثی مثل مساله حجاب و آزادی که همین هفته مطرح کردید پیوستگی بیشتری برقرار شود. گاهی چنان در اینگونه جلسات از ارزشگذاری اخلاقی احتراز میشود که گویی اخلاق با همه انحاء و مدخلهایی که دارد (اخلاق عرفانی، اخلاق ماثور از اهل بیت) همه به یکباره امری قلمداد میشود که باید از آن گریخت. امیدوارم توانسته باشم پرسش را به گونهای مطرح کنم که خودم و دوستانی که پیگیر مباحث حضرتعالی هستند، به فهم بهتری از دیدگاه شما برسیم. با احترام و سپاس
باسمه تعالی: سلام علیکم: اولاً: با تشکر فراوان از تذکرات دلسوزانه و عاقلانهای که به میان آوردید. ثانیاً: عنایت داشته باشید که خرد بشر مدرن و درک او از خودش، ربطی به اروپائیان ندارد، یک فرآیندِ تاریخی است. و در جلسه اول شاهدی از سخنان حضرت امام خمینی «رضواناللهتعالیعلیه» در این امر آورده شد و یا در همین رابطه اخیراً در جزوه «انقلاب اسلامی و فهم امام خمینی از انسان و جهان مدرن» عرایضی در این رابطه شد. ثالثاً: اتفاقاً در آن جلسه که میفرمایید بحث در آن بود که چه شد که بین حجاب و آزادی دوگانگی و تقابل پیش آمد و راز این تنگنای تاریخی را در کجا باید جستجو کرد. چرا نتوانستیم طوری آزادی را تبیین کنیم که در دل آزادی، بهترین انتخاب، حجابی است که اسلام پیشنهاد کرده است. رابعاً: آری! در ساحتی از حضور ما در نزد خود بحثِ اخلاق موجب غفلت از حضوری میشود که باید در ساحت وجودی خود حاضر شد. ولی در ساحتی دیگر که انسان بنا دارد برای هرچه بیشتر از اجمال ساحت وجودی خود به تفصیل حاضر شود، آنچنان بحث اخلاق مهم است که انگیزه رسالت نبیّ اکرم «صلواتاللهعلیهوآله» قرار میگیرد و حضرت می فرمایند: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکارِمَ الْأَخْلَاقِ» به راستی که من برای به کمال رساندن مکارم اخلاق مبعوث شدهام. خامساً: همه تلاش بنده آن است که با افق آخرالزمانیِ مربوط به خرد بشر جدید وارد تاریخ خود شویم و قرائتهای خود از دین مبین اسلام را مطابق طلب بشر جدید که طلبی است بسی بیکرانه، بازخوانی کنیم. در این صورت است که ابعاد متعالی شریعت آخرالزمان هرچه بیشتر ظهور میکند. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: مسلّم روح ائمه «علیهمالسلام» همواره در مقام اُنس با روح القدس و بالاتر از آن هستند و مأموریتی که در حیات آنها به عهدهشان میباشد مربوط به مدد خاص روح القدس است در رابطه با این دنیا. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: نکات خوبی است نکاتی که میفرمایید. اگر فرصت بشود و به فصّ محمدی از فصولی که در فصوصالحکم هست، رجوع شود بهخصوص بحث «تخیّل خلاّق» مطالب را بهتر می توانید تجزیه و تحلیل کنید. شرح «فصوصالحکم» روی سایت هست و شرح صوتی قسمت مربوطه را میتوانید از حاج آقا نظری بگیرید. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: به نظر میآید خداوند است که تقدیرات عالم و آدم را در اختیار دارد و انسان میتواند در نظام احسن عالم، جایگاه خود را مشخص کند. مثلا زن بودنِ زن و مرد بودن مرد از تقدیرات الهی است ولی زنِ خوب بودن و یا مردِ خوب بودن مربوط به خود انسان است. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: در جزوات «حضور نرم و نقش مؤثر زن در این تاریخ» و «زن_دیندار_در_نسبتی_جدید_با_عالم و آدم» و «هویت قدسی زن و حضور در جهان گستردهی امروز» که روی سایت هست، سعی شده متذکر این امر باشیم که زن در این تاریخ در کجا باید خود را احساس کند تا گرفتار بحران هویت نشود. موفق باشید
باسمه تعالی:سلام علیکم: پاسخ به ایمیل شخصی تان ارسال شد. موفق باشید.
باسمه تعالی: سلام علیکم: فرزند ایشان این امر را که از قول علامه گفته شده است را، تکذیب فرمودند. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: آری! به نظر بنده بهخوبی متوجهی این امر هستید که اگر نظر به تاریخی داشته باشیم که به ارادهی الهی در حال به ظهورآمدن است؛ موانع راه را شکست نمیبینیم بلکه فربهشدن برای ادامهی راه مییابیم آنطور که رهبر معظم انقلاب «حفظهالله» شهید خوش لفظ را متذکر آن امر کردند.[1] عمده توجهدادن به فرآیندی بودنِ یک حرکت توحیدی است و در سیر تاریخی این حرکت، مأواگزیدن که این عین حضور است. پیشنهاد بنده مطالعهی جزوهی «نقش فرآیندی انقلاب اسلامی در این تاریخ» و «انقلاب اسلامی و عصری جدید در گام دوم» میباشد. موفق باشید
[1] - آقای علی خوشلفظ، بسیجی جانباز دوران دفاع مقدّس و راوی کتاب «وقتی مهتاب گم شد» خطاب به رهبر معظم انقلاب گفت: «فقط یک نکته بگویم؛ ببخشید من بسیجی آقای متوسّلیان بودم .. اینکه آقا! شما خیلی دارید درد میکشید، زجر میکشید؛ به هر حال این بحث اختلاسها و حقوقهای نجومی را میگویید، اینها گوش نمیدهند. یک چیزی بگویید که ما آرام بشویم؛ ما همچنان فدائی شما هستیم؛
رهبر معظم انقلاب «حفظهالله» فرمودند: آرام باشید. این چیزهایی که شما میبینید، اینها حوادث طبیعی یک راه دشوار به سمت قلّه است؛ هیچ انتظار نباید داشت که اگر ما میخواهیم برویم به قلّهی توچال یا قلّهی دماوند، در راه چاله نباشد، سنگ نباشد، باد نباشد، دود نباشد، گاز نباشد؛ مگر میشود؟ امّا داریم میرویم، داریم میرویم، عمده این است. اصلا نگران نباشید؛ این حوادث وجود دارد؛ اگر این حوادث نبود باید تعجّب میکردید.» و کربلا نشان داد آن راه به اربعین ختم میشود، یعنی راه توحید بدون موانع نیست ولی همچنان ادامه دارد.
باسمه تعالی: سلام علیکم: به نظر بنده خوب است که مخاطبان ما متوجهی این نوع نگاهها نسبت به مثلاً جلسهای که بنده در آن حاضر شدم؛ باشند و واقعاً سؤالکنندهی محترم نگران است که آن مباحث در جایگاه خود قرار نگیرد. و حقیقتاً خودِ بنده نیز تا حدّی دغدغهمند بودم. ولی امیدواری به عنایت حضرت اباعبداللّه «علیهالسلام» موجب شد که دعوت عزیزان را که دلسوزانه به دنبال مواجههی این مباحث با شرکتکنندگان آن جلسات بودند، بپذیرم و امیدوارم با آن مباحث، اشارتی و تذکری برای حضور در آیندهی قدسیِ این انقلاب به میان آمده باشد. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: رفقا در بحث اینستاگرام زحماتی کشیدهاند. بناست در طراحی سایت جدید این ظرفیت نیز شکل بگیرد. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: در دل همین اموری که در آن قرار دارید به نوعی دیگر از رویکرد فکر کنید و این مربوط به خودتان است که بالاخره از بازخوانی زندگی غفلت نکنیم. مثل آنکه رهبر معظم انقلاب در بیانیهی گام دوم عملاً از ما میخواهند در ادامهی انقلاب تجدید نظرهایی داشته باشیم، نه آنکه گذشته را زیر پا بگذاریم. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: بحث آن را مرحوم علامهی طباطبایی به طور مفصل ذیل آیهی «فعصی آدم ربّه فغوی» آوردهاند که آن حکم، حکمِ ارشادی بود و حکم ارشادی مثل آن است که کسی به کودک خود بگوید مواظب بخاری باشد، ولی چنانچه نزدیک شد و دست او سوخت، هر اندازه هم بگوید اشتباه کردم، مشکل او از این جهت رفع نمیشود. کلیّت این بحث را میتوانید در کتاب «هدف حیات زمینی آدم» که روی سایت هست، دنبال بفرمایید. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: در رابطه با ترجمه و ناشر کتابهای فوق، احاطهای ندارم. ولی فکر میکنم نباید چندان حساس بود، رویهمرفته خوبند. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: به هر حال باید جلوی این توهّمات را خودتان بگیرید، وگرنه دین و دنیایتان را از دست میدهید و از جهان معنوی که با مقاومت در این امیال سراغتان میآید خود را محروم خواهید کرد. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: سؤال شماره ۲۷۹۷۴ به صورت شخصی اینطور جواب داده شد: باسمه تعالی: سلام علیکم: خیلی نباید به این امور توجه کرد. در این مورد خوب است سری به کتاب «جایگاه جنّ و شیطان و جادوگر» که روی سایت هست بزنید. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: همچنانکه قبلاً عرض شد اگر شرایط، جهت تذکر نیست، نباید با آنها همراهی کرد. شاید سکوت ما موجب شود آنها به خود آیند. این غیر از سکوتی است که منجر به تأیید میشود. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: این مربوط به حضور فوقالعادهی آنهایی است که آن بالا بالاها هستند و لذا در کوچکترین لغزش ندا سر میدهند: «ظلمت نفسی». قصهی ما قصهی آن گوسفند لاغری است که آخرهای گَله، لنگان لنگان در حرکت است و اگر هم به این طرف و آن طرف میرود، چوپان او را در بر میگیرد تا از نفس نیفتد و به پیامبر خود میفرماید به این بیچاره ها بگو: « قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (ای رسول رحمت) بدان بندگانم که (به عصیان) اسراف بر نفس خود کردند بگو: هرگز از رحمت (نامنتهای) خدا نا امید مباشید، البته خدا همه گناهان را (چون توبه کنید) خواهد بخشید، که او خدایی بسیار آمرزنده و مهربان است. در این رابطه عرایضی در جلسهی سوم «با دعا در آغوش خدا» شده است. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: این موارد را با مطالعهی کتاب «ده نکته در معرفت نفس» و «خویشتن پنهان» و کتاب «معاد» که روی سایت هست انشاءالله دنبال بفرمایید تا نتایج خوبی نصیبتان شود. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: فکر خوبی است. به نظر بنده همین رویکرد برای همهی ادعیه مفید است که طلب ما، رفع حجاب باشد. جلسهی سوم شرح «مناجات التّائبین» با عنوان کلّی «با دعا در آغوش خدا» در این رابطه نکاتی دارد. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: بنده همینطور فکر میکنم و به نظر بنده اینکه میشلفوکو میگوید حقیقت در گفتگو خلق میشود؛ جای تفکر دارد با این تفاوت که بگوییم حقیقت در گفتگوی بین انسانهای اندیشمند از عالم بالا نازل میشود. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: نام «مقتدی صدر» همیشه با حاشیههایی همراه بوده که چه بسا بعضا، به مذاق برخی از ما هم خوش نیامده باشد. دیدار وی با مقامات سعودی و برخی موضعگیریهای او پس از این دیدار، شاید یکی از جدیترین حاشیههایی بود که «صدر» را در صدر خبرها قرار داد و شاید در میان مردم عراق حتی، به جایگاه او ضربه هم زد.
نمیدانم میتوان گفت آقای مقتدی صدر از بعضی از حرکاتِ افراطیاش متنبه شده یا نه؟! ولی میتوانم بگویم این قدرتِ نرمِ انقلاب اسلامی و رهبری آن است که امثال اقای مقتدی صدرها هم نمیتوانند برای حفظ هویت خود، خود را در بیرون از آن قرار دهند. این نوع حضورها حکایت از آن دارد که ذات انقلاب اسلامی جدا از ناشیگریهای داخلی، سختْ در منطقه قدرتمند است.
بعضیها گفتهاند مقتدی صدر به جهت ارادتی که به سید حسن نصراللّه دارد، در این حضور وارد شده است. هرچه هست در این صحنهها باید قدرت نرم نظام اسلامی را مشاهد نمود. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: قدرت نرم یعنی در حرکات و گفتار خود بیشتر نظر به حقایق داشته باشیم و در این رابطه، عواطف را نادیده نگیریم. در این مورد سری به جواب سؤال شمارهی ۲۵۰۳۲ بزنید. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: تعجب میکنم! مگر آنچه را که به راحتی میتوانیم حسّ کنیم، هم باید اثبات کرد؟ طرف رفته بود که جنگل را ببیند بعد به رفیقش گفت: از بس درخت بود، جنگل را ندیدم، و رفیقش از او پرسید مگر همین ازدحام درختها، جنگل نبود؟ موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: ۱. آن کتاب را نخواندهام. ولی رویهمرفته جناب اکهارت تحت تأثیر عرفان ابن عربی است. ۲. بنا نیست ما در این تاریخ و در مواجهه با فرهنگ غربی عقبنشینی کنیم، بلکه باید به راه برتری فکر کرد که در این رابطه عرایضی در کتاب «تمدنزایی شیعه» شده است و نمونهی آن را در جواب سؤال شمارهی ۲۴۵۷۳ ملاحظه میکنید. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: تدبیر ماده از طریق مجرد در رابطه با نفس، تدبیرِ انضمامی است که خوب است آن را در شرح صوتیِ کتاب «معرفتِ نفس و حشر» دنبال بفرمایید. موفق باشید