خطر سیر از حق به سوی باطل

بسم الله الرّحمن الرّحیم

«يَا هِشَامُ مَا أَقْبَحَ الْفَقْرَ بَعْدَ الْغِنَى وَ أَقْبَحَ الْخَطِيئَةَ بَعْدَ النُّسُكِ وَ أَقْبَحُ مِنْ‏ ذَلِكَ الْعَابِدُ لِلَّهِ ثُمَّ يَتْرُكُ عِبَادَتَه.»‏

اى هشام! چه زشت است: نخست توانگرى و سپس بينوايى و  نخست عبادت و سپس گناهكارى و معصيت؛ و زشت‏تر آن است كه پرستنده‏اى ترك پرستش كند.
با توجه به همین نکته و خطری که برای انسان پیش می‌آید جناب مولوی می‌فرماید:
اندک اندک روی سرخش زرد شد
 اندک اندک خشک شد چشم ترش
اندک اندک شاخ و برگش خشک گشت   
چون بریده شد رگ بیخ آورش
اندک اندک دیو شد لاحول گو
 سست شد در عاشقی بال و پرش
اندک اندک گشت صوفی خرقه دوز  
 رفت وجد و حالت خرقه درش
عشق داد و دل بر این عالم نهاد  
 در برش زین پس نیاید دلبرش
عشق را بگذاشت و دم خر گرفت
 لاجرم سرگین خر شد عنبرش
ملک را بگذاشت و بر سرگین نشست
 لاجرم شد خرمگس سرلشکرش
خرمگس آن وسوسه‌ست و آن خیال
 که همی خارش دهد همچون گرش
خواجه می گریَد که ماند از قافله  
  خنده ها دارد از این ماندن خَرش
فرمودند: يَا هِشَامُ مَا أَقْبَحَ الْفَقْرَ بَعْدَ الْغِنَى: امام هادی«علیه‌السلام» می‌فرمایند: «اَلغِنی قِلَّةُ تَمَنّیکَ وَ الرِّضا بِما یَکفِیک؛» بی‌نیازی و ثروت آن است که آرزویت کم باشد و به آنچه برایت بس است راضی باشی.(بحارالانوار، ج75، ص 368.) و امام باقر«علیه‌السلام» می‌فرمایند: «خَيرُ المالِ الثِّقَةُ باللّه» بهترين سرمايه، اعتماد به خداست. در رابطه با فقر حقیقی امام علی«علیه‌السلام» می‌فرمایند: «لَا غِنَى كَالْعَقْلِ، وَ لَا فَقْرَ كَالْجَهْلِ،» هيچ بى نيازيى چون عقل و هيچ بينوايى چون جهل نباشد. و حضرت باقر«علیه‌السلام» فرموده‌اند: «لا فَقرَ كفَقرِ القَلبِ، و لا غِنى كَغِنَى النفسِ.» هيچ فقرى چون فقرِ دل نيست و هيچ غنايى چون غناى نفْس نباشد.

«يَا هِشَامُ لَا خَيْرَ فِي الْعَيْشِ إِلَّا لِرَجُلَيْنِ لِمُسْتَمِعٍ وَاعٍ وَ عَالِمٍ نَاطِق‏.»
اى هشام، در زندگى خيرى جز به دو كس را نباشد: شنوايى نگهدار و دانايى با گفتار.
آری! حكمت و دانشى را كه مى‏شنود خوب فرا گيرد و به خاطر سپارد، يا رازى را كه با او گويند حفظ كند و چون سخن گويد از سر دانايى گوي.