جایگاه نبوت نبی در آیات الکرسی[1]

بسم الله الرّحمن الرّحیم

السَّلامُ عَلَيْكَ يَا رَسُولَ اللّه،ِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا خَلِيلَ الله ، ٰ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا نَبِيَّ اللّه،ِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا صَفِيَّ الله ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا
رَحْمَةَ الله ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا خِيَرَةَ الله ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حَبِيبَ الله ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا نَجِيبَ الله ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا خاتَِمَ النَّبِيِين،َ السَّلامُ
عَلَيْكَ يَا سَيِدَ الْمُرْسَلِين

السَّلامُ عَلَیْكَ أَیُّهَا الإِمَامُ الصَّادِقُ. السَّلامُ عَلَیْكَ أَیُّهَا الوَصِیُّ النَّاطِقُ

«لَقَدْ جاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ حَريصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنينَ رَؤُفٌ رَحيمٌ»(توبه/128)

1- خداوند در آیه‌ی فوق رسول خدا(صلی الله علیه وآله)  را در نسبت با ما چنین تبیین می‌فرماید که رسولی است از جنس جان‌ خودتان که بر او گران می‌آید که شما در رنج باشید و از این جهت سخت دلبسته‌ی شماست و با مؤمنینی که متوجه‌ی راهی شدند که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) برای آن‌ها گشود، مهرورز و مهربان است.

از این آیه برمی‌آید که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) متوجه‌ی مشکلات جامعه‌ی بشری بوده‌اند و دغدغه‌ی اصلاح امور را داشته‌اند و خداوند که ربّ‌العالمین است، تا بستر تعالی انسان‌ها را فراهم کند، آن حضرت را شایسته‌ی این امر یافت و او را برگزید.

2- «اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْديهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا يُحيطُونَ بِشَيْ‏ءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا يَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظيمُ»(بقره/255)

لذا در راستای درک انسان از موقعیت خودش در جهان هستی درآیه‌ی فوق فرمود: او که معبود شما باید باشد، یگانه‌ای است که حیّ و قیّوم است، بدون هرگونه غفلت که در خواب و غنود برای انسان‌ها پیش می‌آید، آسمان‌ها و زمین از آنِ اوست. چه کسی جز با رخصت او می‌تواند در پیشگاه او شفاعتی بکند؟ از گذشته و آینده‌ی آنان آگاه است و آن‌ها به هیچ‌چیز از علم او جز آنچه خودش خواسته، احاطه ندارند. وسعت فرمانروایی‌اش آسمان‌ها و زمین را فرا گرفته و نگاهبانی از آن‌ها، برای او دشوار نیست و او خود بلندمرتبه‌ای بزرگ است.

آری! پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) مبعوث شدند تا معلوم شود در چه جهانی قرار داریم و با کدام معبود باید رابطه‌ی بندگی برقرار کنیم تا خود را در جهان تنها احساس نکنیم.

3- «لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ فقد استَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى‏ لاَ انْفِصامَ لَها وَ اللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ»(بقره/256)

در امر دینداری که شما از طریق پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) دعوت شده‌اید، هیچ تحمیلی بر شما نیست، بلکه به موضوعی دعوت شده‌اید که برایتان روشن است و راه رشد و تعالی را، از راه گمراهی و سرگردانی تفکیک می‌کند. پس هر آن‌کس که به طاغوت کفر ورزید و به خداوند ایمان آورد، مسلّماً به رشته‌ی محکمی چنگ زده که گسستی در آن نیست و خداوند شنوایی دانا است.

4- جای و جایگاه ما در این عالم، جایگاه موجود دو مرحله‌ای است. در یک مرحله خلق می‌شویم و در مرحله‌ی دوم به سوی آنچه باید برسیم توسط پیامبران هدایت می‌گردیم. در همین رابطه حضرت موسی(علیه السلام) جایگاه نبوت را برای فرعون این‌طور تبیین کردند که: «رَبُّنَا الَّذي أَعْطى‏ كُلَّ شَيْ‏ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى»‏(طه/50) پروردگار ما ابتدا خلقت هر موجودی را به او می‌دهد و سپس ، آن موجود را به سوی آنچه باید بشود، هدایت می‌کند. و آیات مشهور به «آیت الکرسی» متذکر مرحله‌ی دوم جایگاه انسان است و لذا فرمود خداوند آن محبوب و معبود یگانه‌ای است که در عین حیّ و زنده‌بودن، عاملِ قیام و برپایی موجودی است و هر اندازه انسان در راستای عبودیتِ چنین معبودی بیشتر تقوا پیشه کند، تجلی انوار حقیقت برایش بیشتر جلوه می‌کند.

5- «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ الَّذينَ كَفَرُوا أَوْلِياؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُماتِ أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فيها خالِدُونَ»(بقره/257)

در راستای حضور در جهانِ نور که جهانِ نظر به وجه حقّانی و معنوی عالم است، می‌فرماید خداوند به عنوان یاور و ولیِّ کسانی که ایمان آورده‌اند، آن‌ها را از ظلماتِ باقی‌‌بودن در زندگی روزمرّه ، به سوی نور خارج می‌کند که حضور در جهان معنویات است و آن‌هایی که دعوت پیامبر(صلی الله علیه وآله)  را نادیده بگیرند و انکار کنند، طاغوت‌ها یار و یاور آن‌ها است و آن‌ها را از نور به سوی ظلمات می‌برند. آن‌ها اهل آتش‌اند و جاودانه در آن خواهند بود. زیرا نسبت به افقی که پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله)  در مقابل آن‌ها گشود بی‌تفاوت بودند و به زندگی عادی که به آن‌ عادت کرده بودند مشغول شدند و لامحاله کسانی را یاور گرفتند که راهی جز راه نظر به ظلمات را در مقابل آن‌‌ها نمی‌گشایند و آن‌ها را هرچه بیشتر از خود بیگانه می‌کنند تا در ظلماتِ درکِ صحیح جایگاه خود در عالم سرگردان بمانند، زیرا رابطه‌ی خود را با خدا به هم زده‌اند.

6- حضور در جهانِ نور موجب می‌شود تا انسان همه‌ی عالم را در آینه‌ی تجلیّات الهی بنگرد و نسبت به عالم گشوده باشد و همواره آماده است تا با جلوه‌ی دیگری از حقیقت آشنا شود، زیرا این خاصیت نور است که همواره در حال تشعشع و تجلی است بدون آن‌که انتهایی در کار باشد.

7-  جلال الدین محمد مولوی  درباره حضرت محمد(صلی الله علیه وآله)   میگوید:

ما  بفلک   بوده‌ایم   یار  ملک  بوده‌ایم     

               باز همانجا رویم جمله که آن شهرماست

خود ز فلک برتریم وز  ملک افزون تریم   

                زین دو چرا نگذریم؟!  منزل  ما   کبریاست

گوهر  پاک  از کجا!  عالم  خاک  از کجا!     

                   بر چه فرود آمدیت؟ بار کنید این چه جاست؟

بخت  جوان  یار  ما، دادن  جان  کار  ما      

                 قافله   سالار  ما  فخر  جهان  مصطفاست

السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

[1] - پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند: با فضیلت ترین آیه ای که بر من نازل شد آیه الکرسی است . و نیز می‌فرمایند: این آیه را در هیچ خانه ای نخوانند مگر این که شیاطین سی روز آن خانه را رها کنند و ساحر و ساحره یی در آن درنیاید. یا می‌فرمایند:  به درستی که ایة الکرسی گنج رحمانی است که از زیر عرش به من داده شده است».در روایات ما آمده است که آیةالکرسی «اعظم آیة‌ من القرآن» بزرگترین آیه‌ای است که در قرآن کریم وجود دارد.