متن پرسش
سلام استاد بزرگوار:
با توجه به اشعار بلند عرفانی و گزارش رویت عطار
ره میخانه و مسجد کدام است / که هر دو بر من مسکین حرام است.
نه در مسجد گذارندم که رند است / نه در میخانه کین خمار خام است
میان مسجد و میخانه راهی است / بجوئید ای عزیزان کین کدام است
به میخانه امامی مست خفته است / نمیدانم که آن بت را چه نام است
مرا کعبه خرابات است امروز / حریفم قاضی و ساقی امام است
برو عطار کو خود میشناسد. که سرور کیست سرگردان کدام است
1. مقام سکون و مسکینی چه مقامی است که به اعتباری از میخانه که خود تجلی انوار الهی است بالاتر است؟ و خامی مسکین در میخانه به چه معناست؟
2. تعبیر به «بت» که امام مست در آن خفته است به چه معناست؟ و به کجا نظر دارد؟
3. مقام تحیر و سرگردانی چه مقامی است؟ و چگونه باید به آن رسید؟
لطف کمی شرح دهید. و کمی از اسرار این شعر روحانی را بازگو کنید. با تشکر
متن پاسخ
باسمه تعالی: سلام علیکم: جناب عطار گزارش سلوکی را میدهد که از هرگونه تعیّن و ظهوری آزاد است. لذا با نظر به فقرِ ذاتی خویش و مسکینبودنش، نه نظر به مسجد دارد و نه به میخانه. زیرا به طور معمول اصحاب این دو عبادتگاه به نحوهای از رسومِ خلقی محدود میشود و این با وحدت شخصی وجود ناسازگار است و راهی ماوراء چنین رسوماتی را طلب میکند. به همین جهت حتی برای میخانه واژهی «بت» را بهکار میبرد که یک نحوه محصورشدن در میان است. در حالیکه در فضای وحدت شخصی وجود با خدایی روبهرو هستیم که نه این است و نه آن است و این همان مقام تحیر است. موفق باشید