متن پرسش
با سلام خدمت استاد محترم: دانشجوی کارشناسی ارشد هستم و هم اکنون مشغول نوشتن پایان نامه هستم، موضوعم: توفیق در عبادات و عوامل سلب آن در آیات و روایات است، منابع کمی تاکنون بدست آورده ام و هم اکنون در موضوعات توفیق در دعای مکارم الأخلاق امام سجاد (ع) کار می کنم اما بعضی مطالب برایم مبهم است و مطلب زیادی در آن موضوع ها بدست نیاورده ام. یکی از این مطالب که سنگین است و هم شیرین و کاربردی آن قسمت از دعاست که امام سجاد (ع) از خداوند درخواست می کند: (و وفّقنی إذا اشتکلت علیّ الأمور لأهداها و إذا تشابهت الأعمال لأزکاها و إذا تناقضت الملل لأرضاها) امام (ع) از خداوند درخواست گزینش حقّ در امور مشکل - انتخاب پاکیزه تر در کارهای مشابه - در تناقض ملل مرضیّ خدا را گزیدن می نماید. می خواستم مطالبی جدید و کاربردی در این موارد که در دعا به آن اشاره شده بیابم به خصوص در مواجهه با امور شبهه انگیز چه کنیم که مردم را به بهترین راه هدایت کنیم و خود نیز از شبهات دور باشیم و چه کنیم که اهل بدعت نباشیم؟
متن پاسخ
باسمه تعالی: سلام علیکم: حضرت سجاد«علیهالسلام» در این فراز از دعا از حضرت حق تقاضای بصیرتی را میکنند که در ذیل آن بصیرت به توفیقی خاص نایل شوند، توفیق شناخت هدایتگرترین امور وقتی که امورات متفاوت انسان را به اشتباه میاندازد که کدام را انتخاب کند. و وقتی چند عمل در مقابل انسان هست که هرکدام خوبیهایی دارد توفیق آن است که انسان بتواند پاکترین آنها را عمل کند که آلوده به هیچگونه خودنمایی و ریاکاری نباشد و وقتی انواع اندیشهها - ملل یعنی عقاید و مذاهب - هرکدام دیگری را نفی میکنند و صورت حق به خود میگیرند توفیق تو را میخواهم که بتوانم آن عقیده و اندیشهها را پیروی کنم که کاملترین رضایت تو در آن است. آری حضرت خود متوجهاند در چنین عرصههایی تنها با توفیق الهی میتوان موفق بیرون آمد و توفیق نیز به همین معنا است که حضرت حق امکانی را در بندهاش ایجاد کند که امکان تحقق صحیحترین راه برایش فراهم شود. بحث توفیق را میتوانید در باب التوفیق شرح آقا جمال الدین خوانسارى بر غرر الحکم، ج7، ص: 409 دنبال کنید. موفق باشید