متن پرسش
سلام: در تفسیر سوره روم آیه 8 شما چند جلسه در مورد دوران صحبت کردید چند سوال داشتم:
1_ یک تعریف از دوران بگویید. آیا منظور از دوران یک زمان خاص است مثلا قبل انقلاب یک دوران و بعد از آن یک دوران دیگر یا اینکه نه دوران یعنی اقتضای زمانه برای انجام کارهای و مبارزه با کفر و ممكن است با حادثه ای دوران عوض نشود مثلا فرض کنیم که با به وجود آمدن انقلاب اسلامی ممکن است اقتضای زمان برای مبارزه با کفر تغییر نکند و دوران در این زمان تغییر نکند اما در یک زمان دیگر اقتضای زمان عوض شود؟
2_ تفاوت دوران با روح زمانه چیست؟
3_ تفاوت دوران با جو چیست؟
4_ آیا روح زمانه همان جو حاکم بر زمان است؟
5_ آیا فهمیدن دوران از راه شهود است؟
5_ آیا این حرف درست است (چون فهمیدن دوران از راز شهود است پس هیچگاه غرب و کفر و یا روشنفکران قبل از انقلاب مثل دکتر مصدق. یافروغی یا. .. نمی توانند دوران را بشناسد و طبق آن عمل کند پس همیشه شکست می خورد.)
متن پاسخ
باسمه تعالی: سلام علیکم: همانطور که حضرت صادق«علیهالسلام» میفرمایند: «نَحْنُ أَعْلَمُ بِالْوَقْت» آری روح زمانه یا دوران آن چیزی است که خداوند در برهههای مختلف تاریخ برای مردم اراده میکند و در قلب مردم تجلی میکند و علاوه بر ائمه«علیهمالسلام»، علماء باللّهاند که متوجه میشوند خبری در عالم شده و در همین رابطه آن عارف سالک گفت: «اگر من هم برگردم ملت اسلام برنمىگردد. اشتباه نكنيد، اگر خمينى هم با شما سازش كند ملت اسلام با شما سازش نمىكند». ولی ما از نوع طلب مردم از یک طرف و آثاری که پیش میآید مثل شکست آمریکا در عموم برنامههایش میفهمیم ظاهراً خداوند ارادهی خاصی در این دوران کرده است. شاید تفاوتی بین دوران با روح زمانه نباشد با آن تفاوتی که در جواب سؤال 11436 عرض کردم. بقیهی واژهها مترادف همان ارادهی الهی است. موفق باشید