متن پرسش
سلام علیکم. استاد گرامی یک تفکر هست که به خداوند به دید یک معمار می نگرد یعنی جهان را بنا کرد و خودش کنار نشسته و تفکر دوم این است که خداوند جهان را بنا کرد و یک سری سنت گذاشت و طبق همان سنتها جهان پیش می رود و تفکر سوم این که خداوند جهان را خلق کرد و هرلحظه در حال تدبیر کردن است و در هرصحنه فعالانه حاضر است. استاد کدام یک از این سه به حقیقت نزدیکتر است؟چرا؟چگونه می شود ثابت کرد؟
متن پاسخ
باسمه تعالی: سلام علیکم: وقتی متوجه باشیم خداوند «وجود» مخلوقات را میدهد نه اینکه مثل یک بنا مصالح عالم را شکل داده، متوجه میشویم وقتی رابطهی بین علت و معلول وجودی باشد یعنی معلول وجود نازلهی علت است و به عبارت دیگر معلول تجلی علت میباشد در این حالت جز نگاه سوم آن دو نگاه دیگر غلط خواهد بود. اینرا میتوانید در مباحث برهان صدیقین دنبال کنید. به گفتهی شهید مطهری مشکل فیلسوفان غرب که عموماً دو نظر اول مربوط به آنان است، این میباشد که آنها جز برهان نظم دلیل دیگری برای ارتباط خدا با عالم نمیشناسند. موفق باشید