باسمه تعالی: سلام علیکم: در نظر داشته باشید که حضرت حق در قرآن میفرماید: «له الاسماء الحسنی فدعوها بها» یعنی در رجوع به حضرت حق، متوجه باشید که او دارای اسماء حسنا و کمالاتی است که باید شما در رجوع به حضرت حق، رجوع به آن اسماء که در مظاهر جلوه کرده است، داشته باشید وگرنه خدای شما، خدایِ مفهومی و انتزاعی خواهد بود. میماند که آیا اسماء حسنا به طور منفصل و جداگانه در خدا هست؟ مسلّم نه. زیرا با مقام احدیت او نمیخواند. لذا فراموش نکنید که اینجا وحدت بین ذات و صفات مطرح است. در عین آنکه در او هیچ دوگانگی و چندگانگی نیست، عین علم و قدرت است و این توحید دقیقی است. آری! همانطور که عرفا میفرمایند صفات حضرت حق نسبت به مخلوقات، حادثاند یعنی با مخلوقی که حادث است، آن مخلوق حادث میشود ولی نه در مقام ذات که قدیماند به قدیمبودنِ ذات. مثل قوهی بینایی که در شما به شما هست، ولی در چشم به بیناییِ چشم است، وقتی چیزی را ببیند. با توجه به این امور، نمیتوان گفت صفات پروردگار تنها برای نفیِ نقص خداوند است و این در صورتی است که بتوانیم وحدت ذات و صفات را درک کنیم که او در عین آنکه عین علم است، عین حیات است. در اصطلاحِ حکمت متعالیه این بحث را تحت عنوان «بسیط الحقیقة کلّ الاشیاء و لیس بشئی منها» مطرح میشود. و بنده عرایضی در این رابطه در شرح تفسیر سورهی حمد امام خمینی «رضواناللّهتعالیعلیه» داشتهام. میتوانید به صوت آن مباحث رجوع فرمایید. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: بهتر است که با همان استادی که شروع کردهاید ادامه دهید ولی با این حال سیر مطالعاتی پیشنهادی بنده بر روی سایت هست. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: اگر ارادهی اصلی انسانها تنها و تنها رجوع به حق باشد و انگیزهی مطرحکردن خود در میان نباشد و اگر هم هست به قصد عبور از خودخواهیها، عبادت کند آرامآرام حقیقت در برابرش رُخ میگشاید و عملاً در مقابل هر حقی تواضع خواهد کرد. هرچه هست در ارادهی اصلی و نیّت اولیهی انسانها نهفته است. به قول خواجه عبداللّه انصاری: «همه از آخر میترسند و من از اول». موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: با توجه به اینکه امروزه با نسلی روبهرو هستیم که روح و عقل او تشنهی نگاه حکمت متعالیه و عرفان به موضوعات است و جز با اشارهای که از این طریق به حقایق میشود به طریق دیگری قانع نمیشود، نظر جنابعالی را به کاری که حضرت امام خمینی«رضواناللّهتعالیعلیه» با طرح تفسیر سورهی حمد در تلویزیون و برای عموم مردم انجام دادند، جلب میکنم چون به ایشان همین اشکالها را گرفته بودند. در جلسهی پنجم از قول آیت اللّه شاهآبادی که مباحث عمیق عرفانی را برای کسبه طرح میکردند نقل قول میکنند که؛ بگذار این کفریات به گوش اینها هم برسد. فکر میکنم اگر رفقا بحث برهان صدیقین را آنطور که در کتاب «از برهان تا عرفان» عرض شده با شرحهای صوتی آن دنبال کنند، برای شروع تفکر هستیشناسی قدم خوبی را برداشتهاند، تجربهی سیسالهی تدریس بنده در این امر از این حکایت دارد، حالا بعضیها تا منطق ندانند نمیتوانند درک درستی از مباحث فلسفی داشته باشند، استثناء هستند، در حالیکه تفکر منطقی ربطی به تفکر فلسفی و عرفانی ندارد. تفکر فلسفی و عرفانی مربوط به هرکسی است که بخواهد فکر کند و زمینهی آن به طور فطری در همه هست و به همین جهت حضرت امام در آخر کتاب «مصباح الهدایه» در عین آنکه توصیه میکنند این مباحث برای غیرِ اهلش طرح نشود، میفرمایند مشتاقان چنین مباحثی را هم از ارائهی آن محروم نگردانید. موفق باشید
بسمه تعالی .علیک السلام. سوال حضرتعالی یک سوال فقهی است که بنده تبحری در آن ندارم .
باسمه تعالی: سلام علیکم: 1- عزیزانی مثل استاد وکیلی و استاد واسطی را از اندیشمندان متوجه به تمدن اسلامی میشناسم که بحمداللّه در سنگر عرفان و فلسفه سربازانِ ارزشمندی هستند 2- نوشتهها و شاگردان آقای محسن طهرانی بهکلی از تاریخِ توحیدیِ این عصر که از طریق حضرت روح اللّه امام خمینی«رضواناللّهتعالیعلیه» گشوده شده است؛ بیرون هستند و با خدایی بهسر میبرند که اصلاً وجود خارجی ندارد 3- علامهی طهرانی را دانشمند ارزشمندی میدانم که میتوان از ایشان استفاده کرد به همان معنایی که استاد واسطی و وکیلی با ایشان برخورد میکنند، ولی این قطببازیهایی که با ایشان میشود، بیرونِ این تاریخ است 4- کتب آیت اللّه طهرانی در زمرهی کتابهای خوب معرفتیِ این دوران است و بنده از کتاب «روح مجرد» استفاده کردهام و نقصی در آن ندیدهام و به نظر بنده چنین دانشمندانی باید شرح حال عرفایی مثل مرحوم هاشم حداد را تبیین و تفسیر کنند. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: این احساس که مثلاً ما علت ارادهمان هستیم حضوری است ولی تعمیم آن به بیرون یک امر حصولی است و میشود انسان در مصداقها خطا کند بدین معنا که چیزی را علت چیزی بگیرد که حقیقتاً علت نباشد ولی درک رابطهی علت و معلول یک امر درونی و حضوری است. بنده در جزوهی «تاریخ فلسفهی غرب» در قسمت «نقد نظر دیویدهیوم به علیّت» عرایضی در این مورد داشتهام. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: 1- فکر میکنم جواب قسمتهای اول و دوم و سوم سؤال را در جواب سؤال شمارهی 11718 بیابید 2- به نظرم در بحثی که در آیهی 33 سورهی احزاب داشتم و یا در شرح آیهی تطهیر در کتاب «مبانی نظری نبوت و امامت» جواب خود را بگیرید. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: معنای فاطمه در رابطه با حضرت زهرا«سلاماللّهعلیها» معنای خاص خود را دارد که در کتاب «مقام لیلة القدری حضرت زهرا«سلاماللّهعلیها» عرایضی در این مورد شده. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: در سلوک عرفانی و حیات دینیِ فردی همانطور که عزیزان متوجهاند مقام آیت اللّه طهرانی بس گرانقدر است. و از این جهت به فهمی که عزیزانمان نسبت به استادشان دارند، باید اعتماد کرد؛ میماند که حضور تاریخیِ حضرت حق در این زمانه، از طریق حضرت روح اللّه«رضواناللّهتعالیعلیه» گشوده شده است و به حکم «کلّ یومٍ هو فی شأن» این «یوم»، یومِ ظهور شأنی از حضرت حق است که در بستر انقلاب اسلامی به میان آمده است که البته این منافیِ بهرهمندی از حضرت آیت اللّه طهرانی در این تاریخ نیست، مگر آنکه با غفلت از حضور تاریخی انقلاب اسلامی به صورت فرقهبازی نظر به آیت اللّه طهرانی شود که مسلّم روحِ خود آن مرحوم نیز چنین چیزی را نمیخواهد 2- گفتی از امام و اینهمه فهم عرفانی متعجبی! مگر در قرآن نداریم: «یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ» قلبهایی هست که با اینکه آتشی به آنها برخورد نکرده است، با همان روغن و غیرتی که دارند، روشن و نورانیاند. و حضرت امام روح اللّه«رضواناللّهتعالیعلیه» بدون آنکه اسفار را از استادی بیاموزند، به گفتهی مرحوم آشتیانی با بقیه مباحثه میکردند. بدین معنا که حضرت امام در افقِ فهمِ امثال صدرالمتألهین و محیالدین حاضر بودند. لذا با کمترین اشارهی آنها خود را در آن افق مییافت. موفق باشید.
باسمه تعالی: سلام علیکم: خود ائمه«علیهمالسلام» مایل نیستند ما زندگی خود را همراه با حزن شکل دهیم. زیرا بالاخره وجود مقدس حضرت زهرای مرضیه«سلاماللّهعلیها» یا در فاطمیهی اول رحلت فرمودند و یا در فاطمیهی دوم، بنابراین معنا ندارد بین این دو زمان ما عزادار باشیم. از طرفی عرض کردم افراد موثق فرموده بودند بیت حضرت آقا هم از شب چهارشنبه یعنی چهارم فروردین جلسهی سوگواری بیت را شروع میکنند تا مردم به دید و بازدید عید هم برسند. موفق باشید
باسمه تعالی: سلام علیکم: در آن حدّ که به زحمت نیفتید و البته این کار در زمستان و بهار راحت تر است. موفق باشید