فهرست مطالب
مقدمه. 15
مقدمه مؤلف... 17
جلسه اول عالَم براي آدم، يا آدم براي عالَم؟. 21
بركات شناخت هدف زندگي زميني.. 25
اي انسانها! كفر چرا؟! 28
عالَم در خدمت انسان. 29
وسعت وجودي انسان. 32
حكمت تسخير زمين براي انسان. 34
آدم يا آدميت؟. 36
تكامل آدم بايد از زمين شروع شود. 39
علت سؤال ملائكه. 40
جلسه دوم علمِ به اسماء الهي... 43
فقط خالق انسان متذكر هدف انسان است.. 46
معني خليفه خدا بودن. 47
فلسفة خلقت انسان. 48
چه کسي بايد خليفة خدا باشد. 50
معني اسماء 51
مقام قلب انسان كامل. 54
ناتواني ملائكه در پذيرش و اظهار تمام اسماء 55
هماهنگي قرآن و قلب پيامبر و جامعيت اسماء 59
چه شد زان آشيان بيگانه گشتي؟. 60
جلسه سوم آدم. 65
انسان كامل، اسير مقتضيات زمين نيست.. 68
حضور دائمي خليفه خدا در زمين. 70
ملائكه به خدا سجده كردند. 71
حضرت محمد(ص)، مظهر تامّ آدميت.. 72
مقياس ارزيابي آدميت خود. 74
چه كسي مصلحت را مصلحت ميكند؟. 76
انسان كامل، حقيقت كل اشياء 78
معني سجده بر آدم. 81
جلسه چهارم خصوصيات حيات ملكوتي آدم. 85
معناي شجره ممنوعه. 88
نزديكي به كثرات و شروع هبــوط. 90
موطن ملكوتي و ارائه سرّ حيات آدمي.. 91
زميني بودن انسان با وجود توبه آدم. 93
علت بيرون شدن از بهشت.. 95
بهشت، جاي ماندن آدم نبود. 95
نزديكي به طبيعت و شروع سختيها 96
نهي ارشادي و ظلم به خود. 98
فريب شيطان. 101
هبوط و شروع دشمنيها 102
يك مثال واقعي.. 104
غفلت از دشمني شيطان، منشأ انحرافها 108
جلسه پنجم آدم؛ نمايشِ معني زندگي زميني... 111
تكوين و تشريع. 113
دينداري، يعني سير به سوي باطن عالَم. 116
داستان آدم، يك مَثَل واقعي.. 119
آدميت و انتخاب خستگي.. 120
زندگي زميني، حادثهاي از كل زندگي.. 121
هبوط، مقدمه رسيدن به بهشت حقيقي.. 125
هبوط و امكان صعود برتر 127
جلسه ششم هبوط.. 131
فلسفة هبوط در زمين. 136
چگونگي قيامتيشدن. 138
شروع شخص آدم. 139
برکات توبه آدم و آدميت.. 140
غفلت از جايگاه شريعت در دنيا 142
جسمهاي زميني و روحهاي آسماني.. 144
انسان در خدمت دنيا، يا دنيا در خدمت انسان. 146
ريشة بصيرت در زندگي.. 150
حقيقت؛ ماوراء فهم عموم. 152
جلسه هفتم بينش شيطان.. 155
خلافت آدم، خلافت جميع بشريت.. 157
تکويني بودن امر به سجده. 160
منطق شيطاني.. 163
آرزوهاي سرگردان. 165
سجده به خاک يا به روح؟. 167
رابطة حقيقي بين انسان و ملائکه و شيطان. 170
هبوطِ جزيي و هبوطِ کلي.. 172
راههاي ورود شيطان. 174
برکات امر به سجده. 175
آرزوهاي شيطاني.. 176
جايگاه اصلي فعاليت شيطان. 177
حضور شيطان در چهار جهت زندگي.. 181
جلسه هشتم روش شيطان.. 183
مبناي گمراهي گمراهان. 186
ابزارهاي شيطان. 187
آتية فرزندان و حيلة شيطان. 189
وقتي عبادت رهزن ميشود. 191
جايگاه تفكر شيطاني در عالَم. 195
نقش شيطان در ظهور نقصهاي غير قابل اعتنا 196
نهايت وعدههاي شيطاني.. 198
عامل روبهرويي با آنچه نميخواهيم. 199
شيطان و توجهدادن به نيازهاي پست.. 203
حياء؛ اقتضاي آدميت آدمها 206
اقتضاي آدميت در مقابل گناه. 208
زندگي زميني و انواع دشمني.. 210
جلسه نهم شيطان عامل عرياني انسان.. 215
اولْ انديشه، وانگهي كردار 217
راه دستيابي به حكمت.. 219
راه ورود شيطان. 220
چگونه زشتيها آشكار ميشود؟. 225
حضور هركس در نظرگاه اوست.. 228
معني لباس در مراتب مختلف وجود. 230
به بهانة جمال، محروميت از جمال. 236
نجات از جنبههاي بيخودي زندگي.. 237
راه غلبه بر شيطان. 238
جلسه دهم شيطان.. 239
فلسفة وجودي شيطان. 241
چه چيز سرماية ما ميشود؟. 242
طرح قواعد تکوين به زبان تشريع. 244
واقعيت آدم در قالب الفاظ. 248
گذار از زمين؛ لازمة ماندن در بهشت.. 249
ذات شيطان و چگونگي عمل او 252
تأثير شيطان بر عواطف.. 256
راه عدم تأثير شيطان. 258
زينت حقيقي و زينت كاذب.. 261
تغيير زمين به جاي تغيير خود. 263
جلسه يازدهم توجه به رب، مانع زود باوري وتسلط شيطان 265
راه ارزيابي صحيح. 267
رمز تسلط شيطان بر انسان. 268
آيا جنگ انسان با شيطان جنگي است نابرابر؟. 269
رمز نجات از تسلط شيطان. 270
آرزوي بندة خدا، بيآرزويي است.. 272
سوزم آن است كه ساز بيشتر با خدا داشته باشم. 273
انساني كه راه را گم كرد، وسوسة شيطان را ميپذيرد 274
بَعدي نيست.. 275
چگونگي تصرف شيطان. 277
خدا شيطان را بر انسان مسلّط نكرد. 280
زودباوري ما، عامل تسلط شيطان. 281
توجّه به عللِ متوسط، عامل تأثير 282
مشكلات؛ وسيلة امتحان صبر بندگان. 283
صراط مستقيم انسان، تنها راه نتيجهمند. 285
وسوسة شيطان، عامل تمايز انسان مؤمن از غير مؤمن 287
جلسه دوازدهم فلسفة وجود شيطان.. 289
معني و جايگاه شيطان. 292
وسوسه و تذکر، مانع اختيار نيست.. 293
اِضلال کيفري.. 295
حکمت وجود شيطان. 296
خدا؛ هستي اشياء را ميدهد. 297
سنت دشمني هميشگي شياطين با انبياء 299
وسوسه و عميقشدن اعتقادات.. 300
شيطان؛ عامل رسيدن به نهايت شقاوت.. 302
نشانههاي حضور فعّال شيطان. 304
شيطان عامل شقاوت بيشتر 305
نقش خدا در جواب به طلب انسانها 306
جلسه سيزدهم رابطه انسان با شيطان.. 313
مبناي انحراف انسانها 316
شيطان؛ عين اِضلالِ خود و ديگران. 318
نحوة خروج از مقام قدس... 319
فوق خشمها و خرسنديها 320
همه چيز را به خودمان وصل ميكنيم! 321
توجه به حضور شيطان در تحليل حوادث.. 323
معني شركت شيطاني در زندگي افراد. 325
شيطان؛ بستر فريب انسانها 326
فريب از كجا شروع ميشود؟. 327
حد حضور شيطان در عوالم غيب.. 328
شيطان؛ انسان را فقط گِل ديد! 332
نتايج منطق شيطاني.. 334
فرصت براي ادامة فساد. 336
جلسه چهاردهم روش زينت دادن شيطان.. 339
زندگي و جنگ با دشمن پنهان. 341
چگونگي اِغْواء شيطان. 343
عوامل جذب شيطان. 344
راه رهايي از حيلة شيطان. 346
شور و شوقهاي شيطاني.. 348
بندههاي هوي، در دست شيطان. 350
چگونگي زينتدادن شيطان. 351
راه رهايي از وسوسة شيطان. 354
آنگاه كه شيطان مأيوس ميشود. 355
استحالة ميلها در بندگي خدا 359
طلب؛ دريچههاي ورود شيطان. 359
منشأ اِغواء شيطان خود انسانها هستند. 363
جلسه پانزدهم انسان عين انتخاب گري.. 365
انسان؛ مسئول اعمال خود. 367
انتخابگري، عامل موجوديت بخشيدن انسان. 368
ريشة انتخابها 371
شرايط امتحان. 376
فلسفة ارسال رسولان. 380
نشان دادن آدم به خودش... 382
معني هدايتِ خدا 388
معني تنگناهاي زندگي دنيا 389
كوري قيامت، صورت فراموشي آيات الهي.. 391
جلسه شانزدهم الهام ملک، وسوسة شيطان.. 397
استحكام انسان در الهام ملك يا در وسوسة شيطان. 399
جنبههاي ملكوتي و مُلكي قلب.. 401
الهام يا وسوسه؟. 403
فرق توفيق با خذلان. 403
راه تشخيص حقايق از خواطر 405
چگونگي تثبيت الهام و دفع وسوسه. 406
دل انسان عرصة تلاش شيطان و ملك.. 409
فرق خواطر مَلَكي و شيطاني و راه نجات از خواطر شيطاني و تقويت خواطر مَلَكي 411
گر نپرسي زودتر کشفت شود. 412
فرار از خود! 414
حساسيت به حرام و حلال شرعي، عامل تشخيص وسوسه و الهام 416
عقيدة صحيح و ترك خوشي نفس، عامل نجات از شيطان 417
نتايج گرسنگي.. 418
راه نجات از وَهم. 420
نقش ياد خدا در دفع وسوسه. 422
خواستْ شيطان بد كند با من، ولي احسان نمود. 425
باقي به بقاي ربّاني.. 426
آنگاه كه انسان به شيطان عادت ميكند. 427
جلسه هفدهم نشانههايي از الهام ملك و وسوسه شيطان 431
ضرورت توجه به خطورات شيطاني و الهامات ملكي.. 433
نشانههايي از الهام ملك و وسوسة شيطان. 436
زندگي با وَهم خود. 438
استعلاء و خواطر شيطاني.. 439
خطر محروميت از الهام ملك.. 441
سير تا درجة فرشتگان. 445
چگونگي سدّکردن راه ورود شيطان به قلب.. 446
وسوسة شيطان و بيحوصلگي در فهم حقايق.. 448
بركات تفقّه در دين. 450
ذهنهاي گرفتار سايهها 454
راه ارتباط با عالم قدس... 456
جلسه هجدهم قلب انسان؛ عرصة جنگ ملك با شيطان 461
آفرينش شيطان و تحقق هدف خلقت.. 464
اصل وجود شيطان و ملك.. 466
شيطان؛ هادي طالبان اسم غضب الهي.. 468
جنگ بين فرشته و شيطان در ميدان قلب انسان. 472
حساسيت بيشتر بر احوالات قلب.. 473
چگونگي جنگ بين ملك و شيطان در قلب انسان. 477
انسان شخصيت خود را، خود انتخاب ميكند. 486
جلسه نوزدهم کار شيطان.. 491
معرفت؛ عامل پرهيزگاري.. 493
سهم انسان در ارتباط با حقايق.. 495
قرآن از وجود جن و شيطان و ملك خبر ميدهد. 497
كار شيطان و حقيقت او 499
رابطة نفس امّاره با شيطان. 500
ابزار شناخت ملك و شيطان، لطافت باطن است.. 504
نقش خيال در ايجاد صورت.. 508
احضار روح! 511
مقدمه
باسمه تعالي
1- سلسله مباحث «هدف حيات زميني آدم» به کمک آيات قرآني چشم خوانندگان خود را به عميقترين لايههاي حيات انسان معطوف ميدارد تا معلوم شود آدم و آدميت از کجا به سوي زمين آمده و چرا آمده و حال بايد چگونه عمل کند تا در رسيدن به نتيجة نهايي موفق باشد.
2- در راستاي نظر به بهشتي که آدم و آدميت از آن هبوط کردهاند با اسرار زيادي روبهرو ميشويم که از همه مهمتر معني آدم و آدميت و معني ابليس و شيطان است، و سخنران محترم سعي وافر نموده تا اين نکتة عميق در مدّ نظر خوانندگان قرار گيرد که عامل رفع ابهام بسياري از مسائل در تحليل انسان و جايگاه زميني او و گشايش درهاي معرفت در اين زمينه خواهد شد.
3- وقتي چهرة آدم و خليفةاللهي او مطرح است، ضرورتاً شناخت چهرة مقابل اين خليفة الهي يعني شيطان به ميان ميآيد و به جدّ ميتوان گفت کتابي که در روبهروي خود داريد از جهت تحليل جايگاه شيطان در زندگي انسان با توجه به آيات قرآن نکات بسيار دقيق و مفيدي را در اختيار خوانندگان قرار داده و زواياي حضور وسوسههاي شيطاني را که منجر به محروميت از ارتباط با عالم قدس ميشود گوشزد نموده است.
4- آنچه که بايد خوانندگان عزيز در رابطه با اين کتاب عنايت فرمايند؛ پيگيري مباحث است. به اين معني که اولاً: کتاب بايد از ابتدا، يعني از جلسه اول و به طور دقيق مطالعه شود. ثانياً: در ادامة مطالعه جلسات بعدي بايد مطالب مطرحشده در جلسات گذشته مدّ نظر عزيزان باشد تا بتوان نقش اساسي اين مباحث را در زندگي خود احساس کرد و از نتيجة واردشدن به يک دستگاه سلوکي محروم نگرديد.
5- کتاب در دو بخش تنظيم شده؛ يک بخش مباحثي است قرآني در رابطه با بهشت برزخ نزولي و ظهور جنبة آدميت آدمها و نحوة فعاليت شيطان، و بخش ديگر در رابطه با نقش وسوسة شيطان و الهام ملک در روان انسان، که به شرح نظرات فلسفي ملاصدرا«رحمةاللهعليه» پرداخته است و در عين اينکه حاوي مطالب ارزشمندي است موجب تکميل بخش اول نيز ميگردد.
6- مباحثي که فعلاً به صورت اين کتاب در اختيار عزيزان قرار دارد قبلاً به صورت نوزده جزوه منتشر گشت که با توجه به استقبال و استفادهاي که خواهران و برادران ايماني از آن کرده بودند و اصراري که بر چاپ آن به صورت کتاب داشتند با ويراستاري مجدد و اضافاتي، به صورت کتاب حاضر در اختيار همگان قرار گرفت. اميد است مورد استفادة طالبان حيات طيبه قرار گيرد.
گروه فرهنگي الميزان
مقدمه مؤلف
باسمه تعالي
1- همانطور که از عنوان کتاب برميآيد هدف ما تدبّر هرچه بيشتر در آياتي است که نظرها را به موضوع بهشت اوليه جلب ميکند، در نتيجه در مطالبي که لابلاي اوراق کتاب در روبهروي خود داريد کمتر سخن از ناله و فغاني است که چرا آدم به شجره ممنوعه نزديک شد ودر نتيجه ما گرفتار زمين شديم، بلکه نظر به حقيقت آدميت در ميان است و موشکافي شخصيت آدميتي که هرکس در خود دارد، از اين رو بايد دائماً به کمک آيات قرآن آن آدميت را بازخواني کرد، و شايد کتاب حاضر بتواند کليدهايي را براي بازگشودن بعضي از قفلهاي پر رمز و راز اين موضوع در اختيار خوانندگان عزيز قرار دهد، کليدهايي فکرانگيزتر براي کشف حقايقي ازلي در بطن انسانيت و آدميت آدمها.
2- در اين کتاب ناگزير به بعضي از حاشيهها و شاخ و برگهايي پرداختهايم که در جاي خود طرح آنها براي جمعبندي نهايي ضروري است، و روي سخن با عزيزاني است که معتقدند قرآن رمز و رازهايي در ارائه فلسفه دقيق حيات زميني دارد و بايد با تدبّر در آيات قرآن آن رمز و رازها گشوده شوند و اعتبار و عظمت آيات الهي بيش از آن حدّي که در ابتداي امر به چشم ميخورد، نمايان گردد.
3- امروزه با طرح و استحکام حکمت متعالية جناب صدرالمتألهين«رحمةاللهعليه» که در واقع جمع بين شرع و عقل و حکمت و عرفان است، وقت آن رسيده است که متفکران جامعه قدمي جلوتر بگذارند و حکمت برتر را از متن قرآن و ادعيه و روايات خارج کنند و ديگر شايسته نيست در حاليکه زمانه آمادگي تدبّر و تفکر بيشتري دارد هنوز ما و مراکز علمي ما در فضاي سالهايي بهسر ببرند که نه زمينة ظهور حکمت متعالية صدرايي فراهم بود و نه کسي آمادگي ظهور حکمت قرآني را داشت.
4- ديگر وقت آن نيست که هر وقت خواستيم تعقل کنيم به کتب حِکمي و فلسفي رجوع نماييم و هر وقت خواستيم عبادت کنيم به قرآن و ادعيه و روايات رجوع نماييم. بايد با بودن اينهمه آمادگي فرهنگي و داشتن زبان تفکر، بتوانيم عظمتهاي حکمت قدسي را در دل متون مقدس اسلامي ببينيم و بنمايانيم. سرماية فکري تدوين شده توسط دانشمندان بزرگ اسلامي، زمينة تدبّر در قرآن و روايات را به خوبي فراهم کرده است.
امروز ديگر مثل آن روزهايي نيست که بر سر مجردبودن يا ماديبودن نفس ناطقه بحث داشته باشيم. امروز ديگر مثل آن روزهايي نيست که فکر بشر در ماديبودن و يا مجردبودن خيال متوقف باشد. سالها زمان برد تا صدرالمتألهين«رحمةاللهعليه» توانست تفکري را به ميان آورد که به کمک آن بتوان در متون دين تدبّر نمود و به عمق عميق آن نزديک شد و از سطحينگري نسبت به آيات الهي نجات يافت. و اکنون تاريخ، مسئوليت ديگري را به عهدة ما گذاشته است و آن تدبّر و تفکر در متون قدسي است جهت دستيابي به حکمت برتر.
5- راستي چرا حاصل نزديکي به شجرة ممنوعه، هبوط بر زمين است؟ اين عيبها چه عيبهايي بود که با نزديکي به شجرة ممنوعه ظاهر شد؟ آيا قبلاً نبود يا اعتنايي به آنها نميشد؟ چرا اگر خدا در ابتدا ميخواست در زمين خليفهاي براي خود تعيين کند کار انسانها را از بهشت شروع کرد و آن را به هبوط در زمين ختم نمود؟ آيا داستان بهشت آدم يک نوع نمايش آدم و آدميت است به خود او و يا قصة خطايي است که امکان انجامندادن آن نيز بود؟ آيا آدميت در مقابل حکم خدا عصيان کرد و سپس توبه نمود و يا شخص آدم چنين کرد؟ راستي چرا با اينکه توبة او پذيرفته شد، نتيجه نزديکي به شجرة ممنوعه که هبوط بر زمين است از او برداشته نشد؟ اصلاً هبوط يعني چه؟ آيا يک جابجايي مکاني است که از مکان بهشت او را به مکان زمين راندند، يا يک نوع تغيير منظر و تغيير مرتبه نفس است از مکانتي به مکانت ديگر؟ اگر شيطان به شخص آدم سجده نکرد، چرا با فرزندان آدم دشمني ميکند؟ آيا آدمي که جميع اسماء الهي را آموخت، آدم ابوالبشر بود يا حقيقت الانسان که مصداق کامل آن حضرت محمد است؟ رابطة جان ما با وسوسههاي شيطان چگونه است؟ حدّ تأثير وسوسههاي شيطان تا کجاست؟ الهامات ملائکه در خنثيکردن وسوسههاي شيطان چگونه است؟ نقش انتخاب و ارادة ما در تأثيرپذيري از وسوسههاي شيطان يا الهامات ملائکه در چه حدّ است؟ اينها از جمله نکاتي است که در کتاب به آنها پرداخته شده است.
6- چنانچه ملاحظه ميفرماييد موضوع بهشت اولية آدم موضوعي است بسيار پر رمز و راز و در عين حال زندگيساز و حکمت پرداز، و اگر درست با آن برخورد شود و شرط تدبّر در آيات مربوطه تا آخر رعايت گردد اصول بسيار مهمي را در رابطه با چگونگي زندگي زميني در اختيار ما ميگذارد و نه تنها جايگاه زندگي زميني ما را در هستي براي ما روشن ميکند، به خودي خود يک دستگاه سلوکي کاملي است براي سير از کثرت به وحدت و از شجرة شاخهشاخه به حضرت اَحديت.
امّا توصية مؤکد اين حقير آن است که بايد با اين کتاب برخورد خاص خودش را داشت. اولاً: به عنوان يک دستگاه سلوکي و سير از کثرت به وحدت به آن نگريست. ثانياً: با تأمل و عزم چندساله با آن برخورد کرد، و پيشنهاد بنده آن است که چند نفر بهطور جداگانه هر هفته قسمتي از کتاب را بخوانند و سپس هفتهاي يکساعت با همديگر مباحثه کنند و يا از کسي که آمادگي بيشتر دارد کتاب را درس بگيرند تا إنشاءالله بتوانند وارد عالَم خاص و وقت و حضوري مناسب گردند عالَمي که خداوند انتظار دارد آدميان در زندگي زميني وارد آن عالَم شوند و از آن طريق راه بهشتي را براي خود بگشايند که در آن شيطان را راه نميدهند و انسانها در ابديتي بيکرانه، بيدغدغة وسوسة شيطان سراسر در حضورِ با حق بهسر برند. إنشاءالله
فرصت شِمُر طريقة رندي که اين نشان
چون راهِ گنج بر همه کس آشکار نیست
طاهرزاده