متن پرسش
سلام استاد: سؤالی در رابطه با «نان» داشتم چون شما در زندگی خصوصی خود تأکید دارید که خودتان «نان» را طبخ کنید و روایاتی در رابطه با ارزش «نان» آوردهاید. حال چه اشکال دارد ما در عین احترام به «نان» از نانواهایی خریداری کنیم که مطمئن هستیم آنچه را باید در طبخ «نان» انجام دهند، انجام میدهند؟
متن پاسخ
باسمه تعالی: سلام علیکم: البته در این شرایط متأسفانه مردم اهمیت شایسته به «نان» ندارند. حساسیت شما خوب است، ولی اجازه دهید برای جواب شما از چند روایت کمک بگیرم بهخصوص نظرتان را ابتدا به روایت شماره 10جلب میکنم:
1- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ«علیهالسلام»: قَالَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ«علیهالسلام»: «یَقُولُ لَا تَزَالُ هَذِهِ الْأُمَّةُ بِخَیْرٍ مَا لَمْ یَلْبَسُوا لِبَاسَ الْعَجَمِ وَ یَطْعَمُوا أَطْعِمَةَ الْعَجَمِ فَإِذَا فَعَلُوا ذَلِکَ ضَرَبَهُمُ اللَّهُ بِالذُّل». کار این امّت به خیر است تا آن زمان که لباس عجم (اشراف غیر عرب) نپوشند و خوراکهاى عجم نخورند؛ و چون چنین کنند، خدا آنان را خوار مىکند.
2- «أَنَّ عَلِیّاً«علیهالسلام» کَانَ لَا یُنْخَلُ لَهُ الدَّقِیق». براى على«علیهالسلام» آرد را نمىبیختند.
3- قَالَ النَّبِیُّ«صلىاللَّهعلیهوآله»: «أَکْرِمُوا الْخُبْزَ فَإِنَّهُ قَدْ عَمِلَ فِیهِ مَا بَیْنَ الْعَرْشِ إِلَى الْأَرْضِ وَ الْأَرْضُ وَ مَا فِیهَا مِنْ کَثِیرِ خَلْقِه» نان را گرامى دارید که آنچه میان عرش تا فرش است در آن کار کرده با آفریدههاى بسیارش.
4- رسول خدا«صلىاللَّهعلیهوآله»: نان را گرامى دارید . گفتند: یا رسول اللَّه گرامىداشتن آن چیست؟ فرمودند: چون پیش نهند چشم بهراه جز آن نمانید.
5- النّبی«صلىاللَّهعلیهوآله»: «اللّهمّ بارک لنا فی الخبز، و لا تفرّق بیننا و بینه».
6- از حضرت رضا«علیهالسلام»: «قَالَ فَضْلُ خُبْزِ الشَّعِیرِ عَلَى الْبُرِّ کَفَضْلِنَا عَلَى النَّاسِ». برترى نان جو بر نان گندم چون برترى ماست بر مردم.
«مَا مِنْ نَبِیٍّ إِلَّا وَ قَدْ دَعَا لِأَکْلِ الشَّعِیرِ وَ بَارَکَ عَلَیْهِ» هیچ پیغمبرى علیهمالسلام نبود مگر آنکه براى خورندگان نان جو دعا مىکرد.
«وَ مَا دَخَلَ جَوْفاً إِلَّا وَ أَخْرَجَ کُلَّ دَاءٍ فِیهِ وَ هُوَ قُوتُ الْأَنْبِیَاءِعلیهمالسلام وَ طَعَامُ الْأَبْرَارِ أَبَى اللَّهُ أَنْ یَجْعَلَ قُوتَ الْأَنْبِیَاءِ لِلْأَشْقِیَاءِ». و نان جو وارد هیچ بدنى نشود جز آنکه همه بیماریها از آن بیرون رود، نان جو قوت پیامبران و غذاى نیکان است، و خداوند ابا دارد که خوراک انبیاء را به اشقیا دهد.
عَنِ الصَّادِقِ«علیهالسلام» قَالَ: «لَوْ عَلِمَ اللَّهُ فِی شَیْءٍ شِفَاءً أَکْثَرَ مِنَ الشَّعِیرِ مَا جَعَلَهُ غِذَاءَ الْأَنْبِیَاءِعلیهمالسلام»، اگر خداوند در چیزى بیشتر از جو شفا سراغ داشت همان را خوراک انبیاء قرار میداد.
7- «مَا دَخَلَ جَوْفَ الْمَسْلُولِ مِثْلَهُ إِنَّهُ یَسُلُّ الدَّاءَ سَلًّا وَ قَالَ«علیهالسلام» نِعْمَ الدَّوَاءُ الْأَرُزُّ بَارِدٌ صَحِیحٌ سَلِیمٌ مِنْ کُلِّ دَاء». هیچ چیز مانند برنج در بدن مسلمین وارد نشده، که بیمارى را از بدن بیرون مىکشد. و نیز فرمود: برنج داروى خوبى است، و طبیعت آن خنک است، از هر بیمارى عارى مىباشد.
8- «الْخُبْزَ مُبَارَکٌ أَرْسَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ السَّمَاءَ مِدْرَاراً وَ لَهُ أَنْبَتَ اللَّهُ الْمَرْعَى وَ بِهِ صَلَّیْتُمْ وَ بِهِ صُمْتُمْ وَ بِهِ حَجَجْتُمْ بَیْتَ رَبِّکُم». نان مبارک است، خدا عزّ و جلّ از آسمان باران پیاپى فرستاده و آن را رویانده است بدان است که نمازگزارید و بدان روزه توانید و بدان به حج روید.
9- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ«صلىاللَّهعلیهوآله»: «إِذَا أُتِیتُمْ بِالْخُبْزِ وَ اللَّحْمِ فَابْدَءُوا بِالْخُبْزِ فَسُدُّوا بِهِ خِلَالَ الْجُوعِ ثُمَّ کُلُوا اللَّحْم». چون نان و گوشت براتان آوردند آغاز کنید به نان و با آن سد جوع کنید وانگه گوشت را بخورید.
10- أَبَا عَبْدِ اللَّهِ«علیهالسلام» یَقُولُ: «شِرَاءُ الْحِنْطَةِ یَنْفِی الْفَقْرَ، وَ شِرَاءُ الدَّقِیقِ یُنْشِئُ الْفَقْرَ، وَ شِرَاءُ الْخُبْزِ مَحْق». حضرت صادق میفرمایند: خرید گندم فقر را از بین میبرد، و کسی که آرد بخرد زمینهی ایجاد فقر را فراهم میکند و کسی که نان آماده بخرد مستقیماً بیچارگی و نابودی را برای خود ایجاد کرده است.
11- َ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ«علیهالسلام»: «یَا أَبَا الصَّبَّاحِ شِرَاءُ الدَّقِیقِ ذُلٌّ وَ شِرَاءُ الْحِنْطَةِ عِزٌّ وَ شِرَاءُ الْخُبْزِ فَقْرٌ فَتَعَوَّذُوا بِاللَّهِ مِنَ الْفَقْر». ابو الصباح کنانى گوید: امام صادق«علیهالسلام» به من فرمود: اى ابا الصباح خرید آرد خواری است، و خرید گندم عزّت، و خرید نان تنگدستى و نیاز، و به خدا پناه برید از نیازمندى به مردم.
12- أَنَّ عَلِیّاً«علیهالسلام»: «کَانَ یُعَاتِبُ خَدَمَهُ فِی تَخْمِیرِ الْخَمِیرِ فَیَقُولُ هُوَ أَکْثَرُ لِلْخُبْز.» على«علیهالسلام» خدمتکارانش را در بارهی تخمیر و ورآمدنِ خمیر نان مورد باز خواست قرار میداد و میفرمود: آن نان را بیشتر میکند.
13- «صَغِّرُوا رُغْفَانَکُمْ فَإِنَّهُ مَعَ کُلِّ رَغِیفٍ بَرَکَةً ..». رسول خدا «صلىاللَّهعلیهوآله» فرمودند: گردههای نان را کوچک بگیرید که با هر گرده، برکتى است جداگانه.
«نَهَى الصَّادِقُ«علیهالسلام» عَنْ قَطْعِهِ بِالسِّکِّین». امام صادق«علیهالسلام» از بریدن نان با کارد نهى کرد.
14- «ابْعَثِی إِلَیْنَا بِحَرْفِ رَغِیفٍ یَابِسٍ مِنَ الَّذِی تُجَفِّفُهُ فِی التَّنُّور». اى غلام برو نزد فلانه زن و بگو یک تیکه گرده که در تنور خشک پخته شود بما بده
15- «إِهَانَةُ الْکِسْرَةِ مِنَ الْخُبْز تُورِثُ الْفَقْرَ».
16- کَانَ أَبِی عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ«علیهالسلام»: «إِذَا رَأَى شَیْئاً مِنَ الْخُبْزِ فِی مَنْزِلِهِ مَطْرُوحاً وَ لَوْ قَدْرَ مَا تَجُرُّهُ النَّمْلَةُ نَقَصَ قُوتَ أَهْلِهِ بِقَدْرِ ذَلِک». از ابى جعفر«علیهالسلام» که چون پدرم على بن الحسین«علیهالسلام» میدید نانى در خانهاش افتاده گرچه به اندازهی دم کش مورچهاى بود از قوت خاندانش به اندازهی آن میکاست.