انقلاب اسلامی

و عبور از نیهیلیسم

در همزبانی با هایدگر[1]

اشارت: در طریق فهمِ جهانی که پیشاپیش در آن هستیم، و در هنگامه‌ای که پرسش‌هایی حیرت زا، دردآور و طاقت سوز، اقلیم وجودم را تسخیر کرده بودند، با سابقه‌ی آشنائی که از استاد طاهرزاده داشتم، پرسش‌هایم را خدمت ایشان عرضه داشتم و آنچه در گفت آمد را مکتوب ساختم، شاید در نور افشانیِ تفکّر، جهان را چونانی که هست، ببینیم و در یابیم.« معظّم»

معظّم:[2] بسم الله الرّحمن الرّحیم، به نام پروردگار هستی بخش. من تمامی پرسش‌هایم را طرح می‌کنم و در سیر تبیین معانی توسط جنابعالی، سعی در شرح تفصیلی آنها خواهم نمود.

1. پرسش از معنای نیهیلیسم؟[3]
2. نیهیلیسم با جهانی که در آن به‌سر می‌بریم چه نسبتی دارد؟
3. آیا می‌توانیم نیست انگاری را وصف ذاتی جهان معاصر بدانیم؟
4. آیا نیست‌انگاری، فروبستگی ساحت حضورآدمی نسبت به حقیقت یا نامستوری وجود است؟
5. آیا حقیقت، گشودگیِ ساحت حضور انسان به وجود است، نقش انقلاب اسلامی و حضرت امام«رضوان‌اللّه‌تعالی‌علیه» در گشودگی ساحت حضور آدمی در این دوران چیست؟
6. آیا می‌توان گفت برای عبور از نیست‌انگاری، باید از معرفت حصولی گذر کرد، اگر چنین است راه‌کارِ عملی این عبور چگونه باید باشد؟
7. در نسبت نیهیلیسم و سابژکتیویسم، آیا می‌توانیم سابژکتیویسم را همسایه‌ی دیوار به دیوار نیهیلیسم برشماریم در آن صورت چگونه با رجوعِ به وجود از نیهیلیسم عبور کنیم؟ به کدام وجود باید رجوع داشت؟ به وجود در نگاه ملاصدرا یا به وجود در نگاه هایدگر یا هردو؟
8. آیا می‌توان نیست‌انگاری را میوه‌ی تلخ و مهلک درخت متافیزیکی دانست که به صورت خودرو از برهوت غفلت از وجود، روئیده است؟ اگر چنین است خداوند در حال حاضر برای عبور از این میوه‌ی تلخ چه راهی را برای ما تقدیر کرده است؟ سلوک در این تقدیر چگونه ممکن است؟
9. در رابطه با نسبت نیهیلیسم و اخلاق، آیا نیهیلیسم حقیقتاً حکمت عملی انسانِ امروز را عقیم کرده است؟
10. آیا در جهانی نیست‌انگار، می‌توان از اخلاق و اخلاقی‌زیستن، با سهل‌انگاری سخن گفت؟

آیا غول نیهیلیسم وقتی از چراغ جادوی اندیشه‌ی مفهوم‌زده بیرون جست، خدا کشته شد؟ راه برگرداندن خداوند به این تاریخ از چه مسیری ممکن است؟ آیا می‌توان برای هایدگر در این مورد نقشی قائل بود؟...

[1] - گروه فرهنگی المیزان با توجه به این که این مصاحبه را در راستای فهم  «وجود» از زاویه ای دیگر نسبت به بحث «وجود»  که در حکمت متعالیه مطرح است تشخیص داد  و توجه به آن را جهت معرفت نفس مفید دانست آن را در اختیار عزیزان قرار می دهد.

[2] - آقای عباس معظم که این مصاحبه  به همت ایشان انجام گرفته ، پژوهشگر فلسفه در خانه بیداری اسلامی اصفهان می باشند با آدرس abbasmoazzam90@gmail.com

[3] - نیهیلیسم را به پوچ‌انگاری ترجمه کرده‌اند که ترجمه‌ی خوبی است ولی واژه‌ی نیهیلیسم ماوراء یک لغت، یک فکر و یک فرهنگ است که باید آن را احساس کرد و به همین جهت نمی‌توان به ترجمه‌ی آن بسنده نمود.