باسمه تعالی؛ علیک السلام: فکر می‌کنم بهترین جواب در این امر را حضرت رسول خدا«صلواة‌الله‌علیه‌وآله» داده‌اند که می‌فرمایند: « إِنَّمَا الْعِلْمُ ثَلَاثَةٌ آیَةٌ مُحْکَمَةٌ أَوْ فَرِیضَةٌ عَادِلَةٌ أَوْ سُنَّةٌ قَائِمَةٌ وَ مَا خَلَاهُنَّ فَهُوَ فَضْلٌ» علم واقعی علم به سه چیز است: علم به آیه‌ای محکم، یا فریضه‌ای عادل و یا سنتی قائم، و خارج از این سه همه فضل است و نه علم. پس طبق سخن رسول خدا«صلواة‌الله‌علیه‌وآله» یا باید بتوانی با نور آیه‌ای از آیات الهی مرتبط شوی، و یا واجباتی را بشناسی و دل را در مسیر آن قرار دهی و یا سنت قائمه‌ای را بیابی و در عالَم آن زندگی کنی و صاحب «وقت» شوی. یعنی ابتدا باید انسان آیه و نشانه‌ی محکم خدا شود، نه این‌که نشانه‌های خدا را صرفا بخواند و بداند. به عبارت دیگر باید جان ما منوّر به عقاید توحیدی گردد. فریضه‌ی عادله یعنی واجبات تعدیل کننده، که قوای نفسانی و حیوانی را در فضای فطری متعادل می‌کند و ما را از افراط و تفریط دور می‌کند و جان ما را موصوف به اوصاف الهی می‌گرداند، که این دومین نوع علم است. سومین نوع علم، سنت قائمه است یعنی روشی که بر حلال و حرام الهی قائم باشد تا ما را به توحید برساند و این غیر از علم به حلال و حرام خداست، عالم کسی است که آن‌ها را در وجود خود قائم کند و جان او مستغرق اوامر و نواهی الهی گردد. در اثر این سه نوع علم است که انانیّت انسان نفی گشته و توحید الهی بر همه‌ی مراتب وجود او سایه می‌افکند. حضرت با طرح این روایت خواستند جهت علم‌آموزی افراد مشخص شود تا به اسم علم، گرفتار علم غیر مفید نگردند. البته فضای روایات روشن می‌کند موضوع مورد بحث، علومی است که به نام علوم دینی مطرح است، وگرنه دانستن فنونی مثل علوم تجربی، در صورتی که موجب رفع حوائج دنیایی انسان شود بدون اشکال است. اشکال در این فنون موقعی پیدا می‌شود که گمان کنیم با دانستن چنین فنونی عالِم شده‌ایم و دیگر علمی که راه قلب ما را به سوی عالم قدس باز کند نیازمان نیست. حضرت امام خمینی«رضوان‌الله‌تعالی‌علیه» در کتاب شریف چهل حدیث، حدیث شماره‌ی 24 به طور مستوفی در اطراف حدیث شریف سخن فرموده‌اند تا اولاً بین علم و فضل تفکیک شود. ثانیاً: جهت اصلی خود را که اتصال قلب به عالم غیب و معنویت است فراموش ننماییم. موفق باشید

باسمه تعالی؛ علیک السلام: 1- موضوع عقل فعّال یک موضوع فلسفی است که فیلسوفان ما را متوجه مرتبه‌ای از عالم وجود می‌کنند که حقایق در آن مرتبه به صورت بالفعل موجوداند ولی اصطلاحی به نام عقل معاد نداریم. اگر منظورتان عقل معاش بوده، که همان استعدادی است که ما به کمک آن اقتصاد زندگی خود را مدیریت می‌کنیم، و منظورتان عقلی است که ابدیت خود را فراموش نکند که با این عنوان به‌کار نمی‌رود. 2- رسول خدا«صلواة‌الله‌علیه‌وآله» و امامان معصوم«علیهم‌السلام» به جهت مقام طهارتی که داشتند طبق آیات 77تا79 سوره‌ی واقعه حقیقت قرآن بر قلب مبارکشان متجلی می‌شود. وظیفه‌ی ما آن است که به کمک سخنان آن بزرگان در قرآن تدبّر کنیم که به نظرم کتاب شریف تفسیر المیزان چنین کاری را کرده است. موفق باشید

باسمه تعالی؛ علیک السلام: تفاوت حرکت جنّیان با آنچه از طرف روح‌های مجرد انجام می‌گیرد را خداوند در سوره‌ی سبأ آیه‌ی 39می فرماید: «قالَ عِفْریتٌ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتیکَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقامِک‏ » قالَ عِفْریتٌ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتیکَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقامِک‏ و در آیه 40 چنین می‌فرماید: «قالَ الَّذی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْکِتابِ أَنَا آتیکَ بِهِ قَبْلَ أَنْ یَرْتَدَّ إِلَیْکَ طَرْفُکَ» (امّا) کسى که دانشى از کتاب(آسمانى) داشت گفت: «پیش از آنکه چشم بر هم زنى، آن را نزد تو خواهم آورد!» ملاحظه می‌فرمایید که عفریت جن در زمان کمی می‌تواند تخت بلقیس را بیاورد، ولی عاصف‌بن‌برخیا در بی‌زمانی این کار را می‌کند، چون می‌فرماید: قبل از آن‌که چشم بیندازی می‌آورم. و لذا سرعت سریع که جنّیان به آن توانا هستند شبیه سرعتی است که دنیای مدرن به آن دست می‌زند ولی اولیاء الهی فوق زمان و مکان و با احاطه‌ بر مبادی اشیاء وارد خلق جدید می‌شوند که در مباحث حرکت جوهری مورد بحث قرار گرفت. موفق باشید

جواب سؤال 526 باسمه تعالی؛ علیک السلام: تأکید آیه بر روی زنده‌بودن شهدا نیست، بر روی رزق خاصی است که از نزد پروردگار به آن‌ها می‌رسد و از انوار الهی و تجلیات ربانی بهره‌مند و محفوظ می‌شوند و لذا می‌فرماید: « فَرِحینَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ یَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِم‏ (سوره آل عمران آیه 170) نسبت به آنچه از فضل خدا به آن‌ها می‌رسد در شادی هستند و به همان اندازه که اذن داشته باشند می‌توانند در قلب افراد تصرف کنند و موجب انکشاف انسان نسبت به عالم غیب و معنا شوند. موفق باشید

باسمه تعالی علیکم السلام ظاهراً یک نوع هوشیاری و تجرد بیشتر در میان است که انسان علم به آن حالت دارد. موفق باشید

جواب: اخذ میثاق وقتی از حقیقت انسانیت گرفته شود دیگر فرق نمی‌کند که از تک‌تک انسان‌ها گرفته شده باشد یا از مقام انسانیت، زیرا حقیقت انسانیت در تک‌تک انسان‌ها هست و لذا همه احساس می‌کنند از آن‌ها گرفته شده. به گفته‌ی مولوی: متحد بودیم یک گوهر همه .... بی سر و بی‌پا بُدیم آن‌دم همه