متن پرسش
سلام علیکم:
در جواب سوال ۲۴۵۸۸ فرمودید که: به هیچ وجه بحثی اینچنین مهم را کمتر از دو یا سه سال مطالعه و تدبّر نمیتوانید دریابید. اگر میبینید برایتان مشکل است، چرا بیخیالش نمیشوید؟
اولا بنده انتظار این جواب را نداشتم و انتظار داشتم حداقل معنای کلی وحدت وجود مد نظر حکمت متعالیه و خودتان را برای بنده در چند سطر بگویید، البته بنده طلبه نیستم که امکان پیگیری موضوع در حوزه و نزد اساتید حوزه به راحتی برایم فراهم باشد و کسی را هم نمیشناسم که بخواهم با ایشان مبحث وحدت وجود را پیگیری کنم، جنابعالی هم که به بنده پیشنهاد پاک کردن صورت مسئله را می دهید به جای حل مسئله، حال سوال بنده این است که برای جا افتادن معنای صحیح و فهم صحیح وحدت وجود از کجا و چگونه شروع کنم تا بتوانم در هر مدت زمان مسئله وحدت وجود را برای خودم به فضل الهی حل کنم و دچار انحراف نشوم، پیشنهاد جنابعالی چیست؟ ممنون از پاسخگویی.
متن پاسخ
باسمه تعالی: سلام علیکم: باور بفرمایید بعضی معارف آنچنان عمیقاند که یا باید وارد آن نشد و یا باید با آمادگی کامل و حوصلهی زیاد وارد آن شد. بدترین برخورد با معارف عالیه، تقلیل آنها است. حضرت سجاد (ع) مى فرمايند: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلِمَ أَنَّهُ يَكُونُ فِي آخِرِ الزَّمَانِ أَقْوَامٌ مُتَعَمِّقُونَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ الْآيَاتِ مِنْ سُورَةِ الْحَدِيدِ إِلَى قَوْلِهِ وَ هُوَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُور»[1] خداوند مى دانست در آخرالزمان اقوام متعمّقى مى آيند كه براى آنها سوره توحيد و شش آيه اول سوره حديد را نازل كرد. اين خبر نشان مى دهد براى فهم سوره ى توحيد و شش آيه ى اول سوره ى حديد نياز به روح آخرالزمانى است. نتيجه اينكه واژه ها هر اندازه هم كه مقدس باشند تنها در گرو تفكرى كه به آنها رجوع مى شود بزرگى و قداست خود را مى نمايانند و فكر مى كنم ما هنوز در شرايطى نيستيم كه واژه هاى «,وحدت وجود» و «آخرالزمان» و «پايان تاريخ»، معنى خود را درست بنمايانند تا منشأ تفكر شوند، مگر آن كه به فرهنگى رجوع شود كه اين واژه ها در درون آن فرهنگ معنى خود را بيابند و دلها را زير و رو كنند. موفق باشید
[1] ( 1)- الكافى، ج 1، ص 91.