متن پرسش
سلام استاد عزیز:
در روایت صحیحی چنین آمده است که «اذا تقرب الناس الی خالقهم بانواع البر فارتقب الیه بانواع العقل و السر تسبقهم» می خواستم اگر ممکنه یه شرح مختصری نسبت به روایت داشته باشین ضمن اینکه مقصود از انواع عقل را بیان کنید.
متن پاسخ
باسمه تعالی: سلام علیکم: آری! پيامبراكرم (ص) خطاب به اميرالمؤمنين (ع) در روایتی که بنده فکر می‌کنم می‌توان نسبت به آن اطمینان بیشتری داشت؛ مى فرمايند: «يَا عَلِيُ إِذَا تَقَرَّبَ الْعِبَادُ إِلَى خَالِقِهِمْ بِالْبِرِّ فَتَقَرَّبْ إِلَيْهِ بِالْعَقْلِ تَسْبِقْهُمْ»[1] اى على! آنگاه كه بندگان جهت قرب به خالقشان به نيكى ها متوسل مى شوند تو با عقل به سوى خالقت نزديكى بجوى تا از آنها سبقت گيرى. رسول خدا (ص)، در اين روايت اميرالمؤمنين (ع) را به تعقل و تفكر نسبت به حضرت خالق دعوت مى كنند تا سير از كثرت به وحدت ملكه ى ايشان شود. اگر ملاحظه مى كنيد شيعه در تفكر و تعقلِ در دين نسبت به ساير مسلمانان پيشتاز است و رشد بيشترى كرده به جهت روشى است كه امام شيعيان (ع) پيشه كرده اند و شيعه ى اميرالمؤمنين (ع) نسبت به موضوعات دين، عقل و قلب خود را به كار مى گيرد و كثرت عبادات در شيعه اصل نيست، بلكه اصل آن است كه با فعّال نگهداشتنِ عقل و قلب، خدا عبادت شود.[2] پيامبر خدا (ص) مى فرمايند: «ما قَسَمَ اللهُ لِلْعِبادِ شَيْئاً افْضَلَ مِنَ الْعَقْلِ، فَنَوْمُالْعاقِلِ افْضَلُ مِنْ سَهْرِ الْجاهِل ...»[3] خداوند هيچ چيز را بين بندگان خود برتر از عقل تقسيم نكرد، پس خوابِ عاقل از بيدارى جاهل افضل است. هر چند مؤمنى كه عقلى رشديافته و دل پاك دارد، با هر عبادتى، بسيار رشد مى كند. ولى نبايد ظاهر و قالب عبادات براى ما محور گردد. اميرالمؤمنين (ع) با عقل و دل اميرالمؤمنينى هر شب هزار ركعت نماز مى خواندند ولى توصيه ى پيامبر (ص) اين است كه اى على! اگر با آن عقل قدسى، يك نماز بخوانى، برابر هزار ركعت نتيجه مى گيرى، حال اگر هزار ركعت بخواند ببين چقدر نتيجه به دست مى آورد. در ضمن می‌توانید به کتاب «رمضان دريچه رؤيت» ص: 138 تحت عنوان «قلبهاى صاحب تعقل» رجوع فرمایید. موفق باشید
[1] ( 2)- مشكاة الأنوار فى غرر الأخبار، فضل بن حسن حفيد شيخ طبرسى، ص 251.
[2] ( 1)- امام صادق( ع) در شرح آيهى دوم سورهى ملك كه خداوند مىفرمايد\i:« الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ»\E حضرت مىفرمايند؛ خداوند نفرمود عمل بيشتر، بلكه فرمود عمل بهتر كه بستگى به نيت خالص انسان دارد.
[3] ( 2)- بحارالانوار، ج 1، ص 91.
آپارات
اینستاگرام
توییتر
تلگرام
ایتا